Sondazhi i Nëntorit 2025: Shqiptarët perceptojnë VMRO-DPMNE-në si pengesë për integrimin dhe përfaqësimin e tyre.
Një sondazh i realizuar në nëntor 2025 nga Gani Bobi ka nxjerrë në pah perceptimet e komunitetit shqiptar mbi VMRO-DPMNE-në dhe rolin e saj në politikën e Maqedonisë së Veriut, por mbi të gjitha me optikën e shqiptarëve për forcën qeverisëse në vendin fqinj.
Rezultatet e këtij sondazhi të shtjelluar tregojnë një shqetësim të thellë për qëndrimet e kësaj partie ndaj shqiptarëve dhe perspektivës evropiane të vendit.
Pjesa më e madhe e të anketuarve e perceptojnë VMRO-në si një parti me qëndrime paternaliste ose nacionaliste, ndërsa vetëm një pjesë e vogël e sheh si bashkëpunuese dhe të moderuar
Shumica e shqiptarëve nuk besojnë se VMRO është e interesuar për integrimin real evropian dhe e perceptojnë këtë parti si një aktor që përjashton shqiptarët nga vendimmarrja shtetërore.
Kursi politik i VMRO-së, i orientuar drejt Serbisë dhe i kushtëzuar nga çështje të jashtme, shihet ndër të tjera si i dëmshëm për perspektivën euro-atlantike të Maqedonisë së Veriut.
Sondazhi nxjerr gjithashtu në pah se shumica e shqiptarëve e cilësojnë rrugën evropiane të vendit si të domosdoshme, por vetëm nëse garantohen të drejtat e tyre, ndërsa mbështetja për Marrëveshjen me Bullgarinë është e kushtëzuar me respektimin e identitetit shqiptar.
Përfshirja e pakicës bullgare në Kushtetutë shihet me kujdes: shumica nuk e kundërshtojnë nëse kjo nuk cenon të drejtat e tyre, por një pjesë tjetër shpreh pasiguri ose mungesë informacioni. Vetëm një pjesë e vogël e shqiptarëve e perceptojnë Maqedoninë si një shtet multietnik me të drejta të garantuara, ndërsa pjesa më e madhe e sheh shtetin si dominues maqedonas ose me multietnicitet të pabarabartë.
Sondazhi tregon gjithashtu se shqiptarët janë të vetëdijshëm për rëndësinë e përfshirjes së pakicës bullgare në Kushtetutë si një kusht për anëtarësim në BE dhe nuk e shohin këtë si një kërcënim për të drejtat e tyre. Përkundrazi, ata e shohin bllokimin e këtij procesi nga VMRO si një lojë politike që synon destabilizimin e brendshëm dhe përjashtimin e komunitetit shqiptar nga vendimmarrja shtetërore
Në përgjithësi, sondazhi reflekton një mosbesim të lartë ndaj VMRO-së, duke e perceptuar si pengesë për integrimin evropian dhe si aktor që minon pozitat e shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut.
Interesant është ndërkaq fakti se ndër politikanët shqiptarë, figura e Menduh Thaçit është ajo, e cila shihet si më e përgatitur për t’u përballur me Hristijan Mickockin dhe VMRO-në, veçanërisht në Tetovë.
“Edhe pse prej një periudhe jashtë vëmendjes për vendimmarrje, Menduh Thaçi doli befasishëm në pyetjen për kush mund të përballet realisht me Mickoskin dhe VMRO-në, si një nga më të besueshmit”, reflekton sondazhi.
Ndërsa, një frikë e madhe e shqiptarëve ka të bëjë edhe me ndarjen etnike që mund t’i vijë vendit nëse VMRO do të vijojë të ketë këtë dominancë në sferën politike të RMV-së.
Analiza e Pyetjeve
Si e vlerësoni sjelljen e VMRO-DPMNE në këto zgjedhje?
Përgjigjet janë ndarë në katër kategori: paternaliste ndaj shqiptarëve, nacionaliste por e qartë, e moderuar dhe bashkëpunuese, dhe nuk kam ndjekur fushatën. Pjesa më e madhe e respondentëve e perceptojnë VMRO-në si një subjekt që mbart qëndrime paternaliste ose nacionaliste, ndërkohë që një pjesë e vogël e konsideron bashkëpunuese.
A duhet të jetë urgjente rruga evropiane e Maqedonisë?
Shumica e shqiptarëve mendojnë se po, por vetëm nëse garantohen të drejtat e shqiptarëve. Kjo tregon një qëndrim të matur pro-evropian të kushtëzuar me përfaqësimin e drejtë.
A mendoni se Marrëveshja me Bullgarinë duhet të mbështetet?
Mbështetja për marrëveshjen është gjithashtu e kushtëzuar me mbrojtjen e identitetit shqiptar. Rreth gjysma e të anketuarve janë skeptikë nëse marrëveshja nuk respekton këtë identitet.
A e konsideroni Maqedoninë e Veriut një shtet…
Vetëm një pjesë e vogël e shqiptarëve e perceptojnë Maqedoninë e Veriut si një shtet multietnik me të drejta të garantuara. Pjesa më e madhe e sheh shtetin si dominues maqedonas ose me multietnicitet të pabarabartë.
A mendoni se VMRO është e interesuar për integrimin e Maqedonisë së Veriut në BE?
Shumica janë skeptikë ose nuk kanë informacion. Kjo tregon mungesë besimi në angazhimin real të VMRO-së për integrimin evropian.
A mendoni se VMRO po e kthen Maqedoninë e Veriut drejt një aleance me Serbinë?
Një pjesë e madhe e shqiptarëve e percepton këtë si një rrezik real. Kjo frikë thellon ndarjen mes komuniteteve dhe shpjegon arsyet e dyshimit ndaj VMRO-së.
A mendoni se BE është garantuese më e mirë për të drejtat e shqiptarëve në Maqedoni.
Megjithëse shumë shqiptarë besojnë te BE, një pjesë e mirë ka dyshime nëse BE-ja do të jetë garantuese më e mirë se mekanizmat e brendshëm kushtetues.
A e përkrahni përfshirjen e pakicës bullgare në Kushtetutë?
Një pjesë e madhe e shqiptarëve nuk e kundërshton këtë nëse kjo nuk dëmton të drejtat e tyre. Por gjithashtu ka shumë pasiguri dhe mungesë informacioni për pasojat e këtij përfshirjeje.
Pyetja e fundit e sondazhit ngre një çështje kyçe: përfshirja e pakicës bullgare në Kushtetutë.
Qëndrimet janë të ndara, por shumica kërkon që një veprim i tillë të bëhet vetëm nëse garantohen të drejtat e shqiptarëve. Një pjesë tjetër e refuzon këtë përfshirje, ndërsa të tjerë shfaqin pasiguri ose mungesë informacioni për temën.
Kjo reflekton një frikë të qartë që përfaqësimi i një pakice tjetër mund të instrumentalizohet për të minuar pozitat e shqiptarëve, sidomos nëse nuk ka garanci të balancës dhe reciprocitetit politik e kushtetues.
Aneks: VMRO-DPMNE dhe Shqiptarët – Perceptime nga Sondazhi i Nëntorit 2025
Nga sondazhi i realizuar në nëntor 2025, rezulton se një pjesë dërrmuese e shqiptarëve e perceptojnë VMRO-DPMNE-në si një parti që mban qëndrim armiqësor ndaj interesave shqiptare në Maqedoninë e Veriut.
Pyetjet që lidhen me orientimin e kësaj partie drejt Serbisë, refuzimin e rrugës evropiane dhe mosgatishmërinë për përfshirjen e pakicës bullgare në Kushtetutë, janë tregues të qartë të këtij perceptimi.
Qëndrimi i VMRO-së për të bllokuar rrugën drejt Bashkimit Evropian, duke e kushtëzuar me çështje që nuk kanë lidhje direkte me zhvillimin e vendit, është parë nga shumica e shqiptarëve si veprim i dëmshëm për perspektivën euro-atlantike të Maqedonisë së Veriut.
Për më tepër, afërsia politike me qeverinë e Serbisë shihet si një devijim nga konsensusi historik i vendit për të qenë pjesë e strukturave perëndimore. Nga sondazhi mësohet se shqiptarët, në përqindje shumë të lartë, e refuzojnë këtë kurs të VMRO-së.
Kjo parti perceptohet si pengesë për integrimin dhe si një aktor që, në mënyrë të qëllimshme, përjashton shqiptarët nga vendimmarrja shtetërore. Sondazhi gjithashtu tregon se shqiptarët janë të vetëdijshëm për rëndësinë që ka përfshirja e pakicës bullgare në Kushtetutë, si një kusht për anëtarësim në BE, dhe nuk e shohin këtë si çështje që cenon të drejtat e tyre.
Përkundrazi, ata e shohin bllokimin e këtij procesi nga VMRO si një lojë politike që synon destabilizimin e brendshëm.