Connect with us

Lajme nga vendi

Shoqëria civile: nxitëse e reformave apo armike e shtetit?

Published

on

Analizë speciale për Portalb.mk nga Malinka Ristevska Jordanova, Instituti për Politika Evropiane.

Malinka Ristevska Jordanova, foto nga arkivi personal
Malinka Ristevska Jordanova, foto nga arkivi personal

Ditëve të fundit në Maqedoni po riaktualizohet roli i shoqërisë civile, pas thirrjes së nivelit më të lartë shtetëror drejtuar donatorëve evropianë për “shkurtim” të fondeve për organizatat joqeveritare dhe mediat që “punuan kundër Evropës”, pra kundër integrimit europian të vendit”. Kjo kërkesë aktualizohet pas rreth një viti, kur po merr hov diskutimi për ndryshimet kushtetuese.

Pra, të shohim se çfarë thotë BE-ja për shoqërinë civile dhe rolin e saj në anëtarësimin e vendit. Si fillim, është mirë ta rikujtojmë atë që u prezantua nga Komisioni Evropian në skriningun analitik për shoqërinë civile, si pjesë e Klasterit Themelet, në fushën e Institucioneve Demokratike. Ta përsërisim – ky është klasteri më domethënës, ai që e përcakton dinamikën e anëtarësimit në tërësi.

Baza e acquis dhe standardeve për shoqërinë civile (SHC) janë dispozitat e Kartës së të Drejtave Themelore të BE-së, traktatet themeluese të BE-së (Traktati për BE-në dhe për Funksionimin e BE-së), Konventa Evropiane mbi të drejtat e njeriut (KEDNJ) dhe jurisprudenca e Gjykatës Evropiane për të drejtat e njeriut, si dhe ligji ndërkombëtar për të drejtat e njeriut. Para së gjithash është liria e shprehjes dhe e bashkimit e garantuar në Kartën e të Drejtave Themelore të BE-së. Në traktatet themeluese të BE-së qëndron detyrimi i institucioneve të BE-së për t’u dhënë qytetarëve dhe shoqatave përfaqësuese “mundësinë për t’i publikuar dhe shkëmbyer publikisht pikëpamjet e tyre në të gjitha fushat e veprimit të Bashkimit”, si dhe të mbajnë “një dialog të hapur, transparent dhe të rregullt me ​​shoqatat përfaqësuese dhe shoqërinë civile”. Institucionet e BE-së e kanë edhe detyrimin për pjesëmarrjen e shoqërisë civile në qeverisjen e mirë, si dhe për të garantuar hapje dhe transparencë.

Nga ana tjetër, udhëzimet e përbashkëta për lirinë e bashkimit të Komisionit të Venecias dhe ODIHR-it (Zyra e OSBE-së për të Drejtat e Njeriut) i shpjegojnë dhe shtjellojnë standardet ndërkombëtare për lirinë e bashkimit në 11 parime. Në mesin e tyre kuptohet që janë liria e shprehjes, si dhe liria për të kërkuar, marrë dhe për të përdorur fonde.

Jo rastësisht në skriningun analitik është theksuar se shoqëria civile është “subjekt i rëndësishëm në qeverisjen, forcë shtytëse për reforma, bashkëbiseduese relevante, instrument i zërit të qytetarëve”, prandaj shfaqet nevoja për një dialog të hapur dhe të strukturuar, si dhe për pjesëmarrjen në proceset e marrjes së vendimeve politike.

Advertisement

Dhe jo rastësisht mbështetja për shoqërinë civile ka një trajtim të veçantë në dokumentet e zgjerimit. Kështu, në Metodologjinë e Zgjerimit shoqëria civile përjashtohet nga reduktimi i mundshëm i fondeve të para-anëtarësimit në rast të shfaqjes së “problemeve”. Kjo është operacionalizuar në Rregullativën për IPA III, por edhe në aq të përmendurën Kornizë negociuese. Pastaj, “Udhëzimet për mbështetjen e BE-së ndaj shoqërisë civile për periudhën 2021-2027” i përpunojnë në detaje qëllimet dhe rezultatet për tre fusha globale: a) mjedis i përshtatshëm për SHC; b) bashkëpunim i përforcuar dhe partneritetit ndërmjet organizatave të SHC dhe autoriteteve publike dhe c) përforcim i kapaciteteve dhe qëndrueshmërisë së organizatave të SHC për zbatimin efektiv të aktiviteteve të tyre. Dhe përsëri, në aneksin e këtij dokumenti, ndër të tjera, shpjegohen edhe standardet për SHC që e mbështesin dokumentin.

Jo rastësisht BE-ja e thekson rolin e shoqërisë civile sidomos në fushat e demokracisë, të drejtave themelore dhe qeverisjes të së drejtës. Ne do t’i rikthehemi Raportit Special të Gjykatës së revizorëve për Ballkanin Perëndimor, sipas të cilit, “Mbështetja e BE-së për veprimin e shoqërisë civile për sundimin e ligjit është e pamjaftueshme për të përmbushur nevojat e sektorit civil dhe ndikimi i tij nuk monitorohet plotësisht. ” Prandaj, një nga rekomandimet themelore është intensifikimi i mbështetjes për shoqërinë civile të angazhuar në reformat e qeverisjes të së drejtës dhe pavarësisë së mediave.

Po çfarë është konstatuar deri më tani në lidhje me përmbushjen e standardeve për shoqërinë civile? Për fat të keq, një nga burimet relevante (joqeveritare!) – Raporti i Rrjetit Ballkanik për Zhvillimin e Shoqërisë Civile për një mjedis të favorshëm për shoqërinë civile për vitin 2022, evidenton një sërë mbrapsjesh në vendin tonë në këtë front. Dhe, për fat të keq, kjo tendencë po vazhdon.

Advertisement

Lajme nga vendi

Zherovjan, asfaltohet rruga në hyrje të fshatit nga bizneset lokale (VIDEO)

Published

on

Në mungesë të investimeve nga institucionet lokale dhe qendrore, banorët e fshatit Zherovjan të komunës së Bogovinës, me ndihmën e afaristëve kanë asfaltuar vet rrugën në hyrje të fshatit. Hyrja në këtë fshat ishte lënë pasdore dhe ishte dëmtuar shumë ndër vite dhe kjo detyroi që banorët të vet organizohen dhe afaristët e fshatit kontribuan me rreth gjashtë mijë euro duke asfaltuar këtë pjesë të rrugës në hyrje të fshatit Zherovjan.
“ Ishte një iniciativë e shumë bizneseve që kanë kontribuar në bashkëpunim me Bashkësisë Lokale për ta rregulluar këtë rrugë, ose me mirë të themi një plagë që me vite qëndron e hapur këtu dhe është një rrugë që lidh dy regjione, pra pjesën e fshatrave rrëzë Malit Sharr dhe pjesën e fshatrave rreth Malit të Thatë, ose konkretisht I lidh dy komuna, atë të Bogovinës dhe Bërvenicës dhe është një nyje që lidhet me autostradën Tetovë-Gostivar. Ishte kjo një iniciativë e Bashkësisë Lokale, bizneseve dhe njerëzve të vullnetit të mirë, të cilët kanë financiuar asfaltimin e rrugës dhe uroj ta shfrytëzojnë të gjithë banorët e këtij rajoni dhe jo vetëm banorët e fshatit Zherovjan”, deklaroi Ismail Ferati, Kryetar i Bashkësisë Lokale të fshatit Zherovjan.
Por, infrastruktura në këtë fshat ka nevojë për ndërhyrje tjera. Nënkalimi për hyrje në fshatit Zherovjan është vetëm për një veturë. Kjo krijon kaos të vërtetë gjatë tërë kohës pasi që vozitësit janë të detyruar të presin derisa të lirohet nënkalimi dhe më pas të hyjnë ose dalin prej fshati. Situata paraqitet edhe më e rëndë gjatë muajve të verës, kur kolonat e veturave janë të gjata në këtë pritje për të kaluar nënkalimin.
“Është këtu një rrugë njëkahshe, ku sipër nënkalimit është hekurudha. Është ndërtuar në vitet e 50 ndoshta dhe tash nuk I përshtat aspak zhvillimit të fshatit apo rajonit dhe kështu me rradhë. Kemi pasur disa kërkesa deri tek Ministria e Transportit dhe drejtoritë përkatëse, do t`i drejtohemi edhe kompanisë e cila aktualisht punon në Korridorin 8 në segmentin e autostradës Tetoë-Gostivar të gjejnë një zgjidhje. Këtu gjatë verës bëhet një kaos i vërtetë. Nëse eventualisht ndërtohet edhe një nyje tjetër afër këtu, kjo do ta rëndojë edhe më shumë kaosin në hyrje të fshatit” deklaroi Ferati.
Banorët shpresojnë se do të hasin në mirëkuptim nga institucionet sepse ky nënkalim njëkahësh shkakton probleme për shumë fshatra, duke përfshirë fshatin Bogovinë, Zherovjan, Radiofcë, Tenovë, fshatra që lidhen përmes një rruge të vetme por që detyrimisht duhet të kalojnë përmes këtij nënkalimi. Nuk përjashtohet mundësia që në të ardhmen të organizohen edhe protesta nga banorët për të gjetur zgjidhje për këtë nënkalim problematik.

 

 

Continue Reading

Lajme nga vendi

Në gjimnazin “7 Marsi” në Tetovë është regjistruar vetëm një nxënës

Published

on

Në gjimnazin “7 Marsi” në Tetovë është regjistruar vetëm një nxënës. Udhëheqësia e shkollës pret që me uljen e kritereve në afatet tjera, të shtohet numri i nxënësve. Por, edhe pse është një ndër shkollat më të bukura dhe më të pajisura nga të tjerat, si me kabinete, amfiteatro dhe kushte moderne, megjithatë në gjimnazin “7 Marsi”, interesimi i nxënësve për t’u regjistruar është tejet i dobët. Arsye për mos interesimin e nxënësve është distanca dhe vendndodhja e kësaj shkolle. Drejtori thotë se vitin e ardhshëm do të ndërtohet objekt i ri në lokacion tjetër. Ismail Vllashi beson se në afatet tjera do të ulen kriteret dhe do të rritet numri i nxënësve.
“Në fillim patëm 14 nxënës që u paraqitën dhe vetëm njëri ka plotësuar kushtet për tu pranuar në shkollën tonë pra kishte mbi 60 pikë, dhe në aplikimin e dytë ka më tepër pak të interesuar. Gjithsej kemi paraparë 242 nxënës që kemi paraparë për tetë paralele, ndërsa e dini vetëm një nxënës është pranuar deri tani”, tha Ismail Vllashi, drejtor i gjimnazit “7 Marsi”.
Ndryshe nga gjimnazi “7 Marsi”, në shkollën e mesme të mjekësisë, interesimin është tejet i madh.
“Interesimi është shumë i madh, në afatin e parë kemi pranuar 403 nxënës. Drejtimi për motër infermiere është mbyllur më aplikimi si dhe kozmetika. Vende të lira ka në teknik, farmacie, fizioterapi, teknik dhëmbësh asistent dentar dhe laborant”, tha Malësore Ramadani, drejtoreshë e SH.M.M “Nikolla Shtejn”.
Ndryshe, në gjitha shkollat e mesme të Tetovës kanë mbetur edhe rreth 730 vende të lira për regjistrimin e nxënësve, shumica prej tyre në “7 Marsi” dhe shkollat profesionale.

Continue Reading

Lajme nga vendi

Nga viti i ardhshëm, dëftesat shkollore do të shpërndahen vetëm në mënyrë elektronike

Published

on

Nga viti shkollor 2025/2026, dëftesat për arsimin fillor nuk do të jenë më të shtypura, por do të lëshohen në formë elektronike. Ato do të jenë të qasshme në mënyrë digjitale për shkollat e mesme, kur nxënësit do të aplikojnë për regjistrim. Lajmin e bëri të ditur ministrja e Arsimit, Vesna Janevska, e cila tha se sistemi për lëshimin e dëftesave elektronike është tashmë funksional përmes ditarit elektronik, por zbatimi i plotë do të nisë nga viti i ardhshëm për të lejuar kohë informimi dhe përgatitjeje për prindërit dhe nxënësit.

“Fëmijët dhe prindërit realisht nuk kanë nevojë ta kenë dëftesën në dorë – është më shumë një dokument simbolik për të festuar ose për të reflektuar. Nuk po e zbatojmë këtë vit jo sepse nuk mundemi, por sepse shumë prindër dhe nxënës, sidomos në zonat rurale, nuk kanë pajisje ose qasje në internet. Njohuritë digjitale duhet të përmirësohen. Besoj se vitin e ardhshëm mbi 90% do të jenë në gjendje ta përfundojnë këtë proces në mënyrë elektronike”, deklaroi Janevska.

Continue Reading

Më të lexuarat