Connect with us

Lajme nga vendi

Rreziqet klimatike, aktivistët në Maqedoninë e Veriut kërkojnë masa urgjente

Published

on

Qeveria dhe institucionet lokale në Maqedoninë e Veriut nuk u kushtojnë vëmendje të duhur çështjeve të ndryshimeve klimatike, mbrojtjes së mjedisit, si dhe ekosistemeve natyrore, thonë aktivistët që merren me mbrojtjen e mjedisit në këtë vend.

Këto reagime pasojnë Raportin e ri të Bankës Botërore për Maqedoninë e Veriut, të titulluar “Raporti i klimës dhe zhvillimit të vendit”, i cili paralajmëron për rreziqet që vendi mund të përballet si pasojë e këtyre fenomeneve.

“Gëzohem shumë që së fundmi po dëshmohet ajo që për vite me radhë paralajmërohej nga organizatat joqeveritare dhe vullnetarët për rrezikun që na kërcënon dhe, fatkeqësisht, është populli ai që i vuan të gjitha pasojat nga puna joserioze për vite me radhë”, thotë për Radion Evropa e Lirë ambientalistja Elmedina Abdulahi.

Ajo nënvizon se masat urgjente janë të domosdoshme, pasi “rreziku është shumë i madh dhe vendi e ka përjetuar këtë disa herë”.

“Nuk ka nevojë të shkruhen në raporte. Ne kemi pasur vërshime në Maqedoninë e Veriut që kanë marrë edhe jetë, dhe kjo tregon seriozitetin e problemit që ne e kemi, edhe pse është fillimi tani. Pritet të jetë shumë më i madh”, thotë Abdulahi.

Advertisement

Në Raportin e Bankës Botërore thuhet se Maqedonia e Veriut është një nga vendet më të ndjeshme ndaj katastrofave natyrore në Ballkanin Perëndimor, duke i veçuar përmbytjet dhe zjarret.

“Vendi ka një histori të gjatë përmbytjesh shkatërruese dhe e ardhmja do të sjellë më shumë ngjarje ekstreme të motit të paparashikueshëm, me intensitet të lartë, (për shembull në formën e shirave të rrëmbyeshëm dhe valëve të të nxehtit)”, thuhet në Raport.

Në këtë drejtim, Abdulahi thotë se duhet të respektohen ligjet në fuqi dhe të zbatohen masat për mbrojtjen e mjedisit:

“Ligjet i kemi shumë të mira, mirëpo ato ligje nuk zbatohen në terren”.

“Në vija të trasha, po theksoj se është shumë me rëndësi të bëhet mbrojtja e biodiversitetit, habitatit dhe e të gjitha specieve të cilat janë në zhdukje, të ndalohet prerja e pakontrolluar e druve që shton rrezikun. Duhet të bëhet mbrojtje e burimeve të ujit, jo vetëm në sasi, por edhe në cilësi. Të ketë kujdes për rregullimin e aktiviteteve të industrisë dhe atyre bujqësore, për të minimizuar ndikimin e tyre negativ në natyrë”.

Advertisement

“Dhe, më e rëndësishmja, nevojitet ngritja e vetëdijes dhe edukimi i shoqërisë dhe i të gjitha institucioneve dhe ndotësve kolektiv apo industrive, që të jenë sa më të vetëdijshëm për dëmin që e shkaktojnë”, thotë ambientalistja Elmedina Abdulahi.

Raporti, gjithashtu, paralajmëron se ndryshimet klimatike përkeqësojnë qasjen në ujë të pastër dhe rrisin rrezikun për sëmundje të transmetuara përmes ujit. Kurse, dëmet ekonomike janë më të ndjeshme në “sektorin e bujqësisë, ku fermerët familjarë janë më të prekurit për shkak të mungesës së sigurimeve bujqësore, sistemeve të ujitjes dhe mbrojtjes nga breshëri”.

Në skenarin më pesimist, sipas Raportit, vendi mund të përballet me humbje deri në 4% të Produktit të Brendshëm Bruto (PBB) deri në vitin 2050, nëse nuk investon në përshtatjen ndaj ndryshimeve klimatike.

Radio Evropa e Lirë e ka pyetur Ministrinë e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor në Maqedoninë e Veriut, për të kuptuar se cilat janë masat konkrete që kjo ministri planifikon të ndërmarrë për të përballuar rreziqet klimatike në vend, por deri në publikimin e këtij artikulli, nuk kanë dhënë përgjigje.

Ndërkohë, në Maqedoninë e Veriut, komunat më të rrezikuara nga zjarret dhe përmbytjet janë: komuna e Koçanit, Kavadarit, Kratovës, Negotinës dhe Velesit. Sipas rajoneve, ekspozim më i lartë ndaj ngjarjeve ekstreme të motit është regjistruar në rajonin e Vardarit, pastaj në rajonin lindor dhe atë verilindor.

Advertisement

Nga viti 2019, në Maqedoninë e Veriut janë djegur më shumë se 600 mijë metër kub dru. Sipas të dhënave të Qendrës për Menaxhimin e Krizave, dëmet e shkaktuara nga zjarret në pesë vjetët e fundit llogariten në 55 milionë euro.

Të dhënat zyrtare nga monitorimi shtetëror tregojnë se gjatë stinës së dimrit, qytetet si Shkupi, Manastiri dhe Tetova kanë përqendrime të larta të grimcave PM2.5 dhe PM10.

Në sektorin e energjisë, Maqedonia e Veriut mund të arrijë qëllimet e saj për uljen e emetimeve deri në vitin 2030, duke mbyllur termocentralet me qymyr dhe duke zgjeruar ndjeshëm kapacitetet e energjisë diellore dhe të erës, konstaton Raporti i Bankës Botërore.

Në katër vjetët e fundit, sipas të dhënave të prezantuara nga Gjykata Supreme, në vend janë shqiptuar 242 vendime të formës së prerë, me të cilat janë dënuar 280 persona. Dënimet kanë të bëjnë me gjoba, burgim ose sanksione alternative. Shumica e veprave penale janë kryer me qëllim, kurse disa nga pakujdesia.

Ndryshimet klimatike në Maqedoninë e Veriut i komentoi edhe presidentja e Komisionit Evropian (KE), Ursula von der Leyen. Gjatë një vizite në Shkup të enjten, ajo tha se Bashkimi Evropian (BE) ka aktivizuar dy herë “mekanizmat e mbrojtjes civile”, si dhe ka mobilizuar gjashtë avionë dhe tre helikopterë, të ofruara nga shtetet anëtare, për të ndihmuar vendin gjatë zjarreve të verës.

Advertisement

Shefja e KE-së, gjithashtu potencoi se Plani i Përbashkët i investimeve të BE-së për Ballkanin Perëndimor ka mobilizuar 1.7 miliard euro investime, të cilat përqendrohen në tranzicionin drejt energjisë së pastër.

“Siç e dini, ne në Bashkimin Evropian jemi zotuar të bëhemi neutral ndaj klimës deri në vitin 2050. Prandaj është shumë e rëndësishme që partnerët tanë të Ballkanit Perëndimor të na bashkohen në këtë rrugëtim”, tha Von der Leyen të enjten në një konferencë shtypi së bashku me kryeministrin e Maqedonisë së Veriut, Hristian Mickoski./Radio Evropa e Lirë/

Lajme nga vendi

Doganat: Zbulohen mashtrime doganore me invertorë diellorë në vlerë prej 1.5 milion denarë

Published

on

Inspektorët doganorë të Sektorit për Kontroll dhe Hetuesi, gjatë kontrollit të importit të pajisjeve diellore, zbuluan mashtrim doganor në vlerë prej 1.5 milion denarësh, njoftuan nga Doganat.

Agjentët-shpeditorë të licencuar, gjatë procedurës doganore, megjithëse morën fatura ku thuhej qartë se po importoheshin invertorë për sisteme diellore, i deklaruan ato si gjeneratorë me një normë doganore më të ulët. Kështu, në vend të 15%, taksa doganore u realizua me 10%.

“Parregullsitë u zbuluan pas kontrolleve pasuese dhe verifikimeve të dokumentacionit kontabël dhe komercial, gjatë të cilave u siguruan prova për kryerjen e një vepre penale mashtrim doganor, i dënueshëm sipas Kodit Penal”, thuhet në njoftimin e Doganave.

Nga atje shtojnë se vetëm në korrik, pas kontrolleve të origjinës dhe vlerës së mallrave të importuara, Drejtoria e Doganave mblodhi tre milion denarë në bazë të taksave të shmangura.

Continue Reading

Lajme nga vendi

Janë shkarkuar dhe zgjedhur anëtarë të rinj të komisoneve komunale zgjedhore për Zgjedhjet lokale 2025

Published

on

Komisioni Shtetëtor i Zgjedhjeve (KSHZ) sot në seancë ka kryer shkarkime dhe zgjedhje të rastësishme të kryetarëve nënkryetarëve të rinj, anëtarëve dhe zëvendësanëtarëve në disa komisone komunale zgjedhore.

Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve (KSHZ) mbajti sot një seancë për të shkarkuar dhe zgjedhur rastësisht kryetarë dhe nënkryetarë të rinj, anëtarë dhe zëvendësanëtarë të disa komisioneve komunale zgjedhore.

Janë shkarkuar 42 persona të angazhuar në KKZ të cilët deri në KSHZ kanë paraqitur dokumentacion me të cilin vërtetohet se nuk mund t’i përmbushin detyrimet e tyre zgjedhore. Në vendin e tyre janë zgjedhur të rinj nga administrata.

Anëtarët e KSHZ-së pranuan propozimin e Ditmire Shehut që këta persona të kontaktohen menjëherë me telefon në mënyrë që KKZ-të të mund të përfundojnë dhe të fillojnë punën në pritje të zgjedhjeve lokale më 19 tetor 2026.

KSHZ-ja në seancën e sotme e miratoi edhe planin për punësim për vitin 2026.

Advertisement
Continue Reading

Lajme nga vendi

Brohoritje raciste edhe në tribunat e stadiumit në Kavadar, ende pa u zbardhur rasti në Kumanovë

Published

on

Thirrjet raciste në terrenet sportive në Republikën e Maqedonisë së Veriut vazhdojnë të përsëriten. Rasti i fundit u regjistrua në Kavadar në ndeshjen futbollistike Pelisteri – Shkupi. Njëjtë sikur një muaj më parë në Kumanovë edhe në Kavadar u dëgjua refreni i njohur tashmë “le ta kuptojnë shqiptarët e mallkuar, emri maqedonas nuk do të zhduket”, shkruan Portalb.mk.

Nga Federata e Futbollit të Maqedonisë së Veriut për rastin në fjalë kanë dalur me reagim.

“Pas raportit të delegatit të ndeshjes KF Pelister – KF Shkupi, Komisioni për ndeshjet e FFM-së e ka dërguar KF Pelister në Komisionin Disiplinor për procedurë të mëtejshme. Raporti ka të bëjë me brohoritje fyese nga disa tifozë në ndeshjen Pelister – Shkupi, të luajtur në kuadër të raundit të 3-të të Ligës së Parë të Futbollit të Maqedonisë së Veriut,” thuhet në kumtesën e FFM-së.

Portalb kërkoi qëndrim edhe nga Ministria e Punëve të Brendshme për këtë inicident të radhës.

Advertisement

Për këtë akt, deri më tani nuk ka pasur ndonjë reagim publik nga funksionarët, siç kishte për rastin kur në ndeshjen e parakualifikimeve për Kampionatin Botëror të basketbollit mes Maqedonisë së Veriut dhe Rumanisë në Kumanovë. Ky rast ende nuk është zbardhur.

Kujtojmë se i pari i kuvendit të Maqedonisë së Veriut, Afrim Gashi dje i porositi institucionet kompetentet që t’i dënojnë përgjegjësit e shpërndarjes së urrejtjes.

“Institucionet duhet t’i gjejnë fajtorët dhe t’i dënojnë. Le ta dinë njerëzit se nuk mund të ketë thirrje të tilla, sepse siç e pamë shkaktuan shqetësime në publik”, tha Gashi duke komentuar vonimin e institucioneve në gjetjen e fajtorëve të cilët kënduan këngë raciste në tribunat e sallës sportive në Kumanovë.

Kujtojmë se, mosreagimi adekuat i MPB, prokurorisë dhe lëndëve të pakta me aktgjykim në gjykatë, e ushqejnë edhe më shumë gjuhën e urrejtjes. Këtë e vërtetuan edhe eskspertët e komunikimit politik si dhe organizatat që merren me gjuhën e urrejtjes në analizën e Portalb.mk rreth temës në fjalë.

Kronologjia e reagimit institucional

Më 3 gusht 2025, në ndeshjen e parakualifikimeve për Kampionatin Botëror të basketbollit mes Maqedonisë së Veriut dhe Rumanisë në Kumanovë, u dëgjuan brohoritje me tone fyese ndaj shqiptarëve si “Le ta kuptojnë shqiptarët e mallkuar, emri maqedonas nuk do të zhduket, Maqedoni e pastër, e pastër, e pastër”, “Shqiptari i mirë është shqiptari i vdekur”, si dhe “Dhoma e gazit për shqiptarët”.

Advertisement

 5 gusht 2025 Policia dhe Prokuroria thanë se janë thirrë për intervistë zyrtare disa persona përderisa në të njejtën datë ndodhi incidenti në ndeshjen Shkendija-Karabak në arenën “Todor Proeski” në Shkup, kur brohoritja “Ilirida” dhe valëvitja e flamurit “Shqipëri e madhe” nga tifozët shqiptar u cilësua si gjuhë e urrjetjes.

Më 7 gusht 2025, Prokuroria njoftoi se e ka dënuar me kusht dhe dëbuar shtetasin e Gjermanisë që valviti flamurin e “Shqipërisë së Madhe”, incident ky që ndodhi pas Kumanovës. Për këtë rast autoritetet vepruan me shpejtësinë e dritës.

Më 8 gusht 2025 për Portalb.mk nga policia thanë se “SPB – Kumanovë po merr masa për të zbardhur rastin”, duke u përgjigjur shkurt kështu nga ministria e Punëve të Brendshme të Maqedonisë së Veriut në pyetjen se deri ku është procedura e identifikimit të fajtorëve për thirrjet nacionaliste dhe raciste në Kumanovë.

Më 18 gusht 2025, sërish morëm përgjigjen e njejtë se policia, “po ndërmerr masa për zbardhjen e plotë të rastit.”

25 gusht 2025, nuk ka përgjigje nga autoritetet. Po të njëjtën ditë dëgjohet brohoritja e radhës, shqetësuese, por kësaj radhë në qytetin e Manastirit.

Advertisement
Continue Reading

Më të lexuarat