Connect with us

Lajme nga vendi

23 vjet nga marrëveshja për paqe në Maqedoninë e Veriut

Published

on

Më 5 korrik të vitit 2001, Qeveria e Maqedonis dhe përfaqësuesit e shqiptarëve atje, arrijnë marrëveshjen për paqe.

Me këtë marrëveshje u arrit të ndërpritet konflikti që përfundoi me të ashtuquajturën marrëveshje të Ohrit të nënshkruar më 13 gusht në Ohër të Maqedonisë.

Shkatërrimi i RSFJ-së dhe mëvetësimi i Republikës të Maqedonisë shkaktoi ndryshime të thella politike, shoqërore dhe ekonomike asokohe. Pluralizmi manifestohej me formimin e partive politike të cilat, në vend të atij ideologjik, kishin karakter të fuqishëm etnik.

Si rezultat i këtij tranzicioni, një pjesë e madhe e popullsisë mbetet pa punë, kurse varfëria, korrupsioni, kriminaliteti dhe kriza ekonomike marrin përmasa shumë të mëdha.

Ekonomia e shkatërruar, aferat dhe skandalet politike, korrupsioni dhe marrëdhëniet e keqësuara ndëretnike edhe më shumë e destabilizuan vendin.

Advertisement

Duhet të theksohet fakti se me Kushtetutën e vitit 1991, shqiptarët i humbën të drejtat të cilat, formalisht, i gëzonin me Kushtetutën e vitit 1974. Për këto shkaqe Kushtetuta u miratua pa votat e deputetëve shqiptarë në Parlament.

Periudha e viteve 2000-2001 në Maqedoni, karakterizohet me papunësi të madhe (400.000 persona të aftë për punë janë të papunësuar kurse 80.000 familje marrin ndihma sociale) dhe me procesin e papërfunduar të privatizimit i shoqëruar me procedura për falimentim për shumë ndërmarrje.

Jeta politike karakterizohet me parti një etnike, ndërsa Qeveria udhëhiqej nga parti nacionaliste. Qeverisja ishte e centralizuar, kurse sistemi juridik dhe ligjet nuk ishin të përfunduara (nuk ishin miratuar ligjet e nevojshme, ndërsa ato të miratuarat shpesh ndryshonin dhe gjykatat shumë ngadalë vendosin për lëndët).

Edhe pse në Parlament kishte përfaqësues shqiptarë dhe në koalicionin qeveritar kishte ministra-shqiptarë, në administratë dhe strukturat shtetërore, shqiptarët nuk ishin proporcionalisht të përfaqësuar. Partitë politike të shqiptarëve në RM publikisht vazhdojnë të tregojnë pakënaqësinë nga statusi i tyre në jetën politike dhe publike në vend.

Tensionimi i marrëdhënieve ndëretnike vjen në shprehje gjatë protestave të shqiptarëve me kërkesë për rritjen e të drejtave kolektive ku ndëshkohen dhe konfrontohen me policinë si dhe gjatë protestave të maqedonasve kundër shtimit të të drejtave të shqiptarëve.

Advertisement

Konflikti i armatosur, filloi në rrethinën e fshatit Tanushë të Shkupit, në shkurt të viti 2001. Aktivitetet luftarake zhvilloheshin në rajonin e Kumanovës dhe Lipkovës, atë të Tetovës dhe Shkupit.

Gjatë konfliktit Ushtria Çlirimtare Kombëtare i sulmonte forcat e sigurimit të Republikës së Maqedonisë, mobilizoi një pjesë të popullatës shqiptare për të marrë pjesë në aktivitetet luftarake dhe aktivitete kundër popullatës civile.

Forcat e sigurimit i sulmonin pozitat UÇK-së me armatim të rëndë, përgatitnin prita për anëtarët e UÇK-së, arrestonin qytetarë që dyshohej se ishin anëtarë dhe bashkëpunëtorë të UÇK-së, bënin aktivitete kundër popullsisë civile. Në rajonet e krizës dhe përreth ishin vendosur postblloqe policore.

Shumë njerëz i lëshuan vatrat e tyre në rajonet e krizës dhe si refugjatë ose si të zhvendosur të brendshëm, vendoseshin në vende tjera, brenda dhe jashtë vendit.

Në të dyja anët kishte viktima në njerëz, kurse në rajonet e krizës kishte edhe dëme materiale ndaj shtëpive dhe pronës së popullatës, si dhe shkatërrime të objekteve fetare dhe kulturore-historike.

Advertisement

Bashkësia ndërkombëtare ishte aktive që nga fillimi i konfliktit të armatosur edhe pse pjesëmarrja e saj nuk ishte e barabartë. Në fillim ajo i dënonte aktivitetet e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare dhe i shpalli si terroriste, kurse më vonë kërkonte nga Qeveria dhe Parlamenti që t’i marrin parasysh kërkesat e tyre.

Nën ndikimin e bashkësisë ndërkombëtare formohet edhe qeveria e koalicionit të gjerë e përbërë nga katër partitë më të mëdha, në të cilën përveç VMRO-DPMNE-së dhe PDSH-së hynë edhe LSDM-ja dhe PPD-ja.

Përmes përfaqësuesve të saj të emëruar nga BE dhe SHBA, Bashkësia ndërkombëtare merrte pjesë në formulimin e Marrëveshjes Kornizë dhe e stimulonte nënshkrimin e së njëjtës. Menjëherë pas kësaj, vëzhgojnë dhe stacionohen forca të NATO-së në territorin e Republikës së Maqedonisë.

Përmbajtja e marrëveshjes kornizë për zgjidhjen e situatës politike e të sigurisë në Maqedoni, që të hënën edhe zyrtarisht, në gjuhën angleze e nënshkruan kryetari i Republikës së Maqedonisë, Boris Trajkovski, lideri i VMRO-DPMNE-së dhe kryeministër Lubço Georgievski, liderët e LSDM-së Branko Cërvenkovski, të PPD-së Imer Imeri dhe PDSH-së Arbën Xhaferi. Në dokument, nënshkrime si dëshmitarë zyrtar i vunë edhe lehtësuesit ndërkombëtar në dialog – Fransoa Leotar dhe Xhejms Perdju./rtk

Advertisement

Lajme nga vendi

Mickoski: Për të kryer reformat në vend nevojitet një administratë publike përgjegjëse dhe profesionale

Published

on

Kryeministri i RMV-së, Hristijan Mickoski ka kërkuar një administratë publike të përgjegjëse dhe profesionale në mënyrë që kryhen reformat në vend.

“Pa një administratë publike të fuqishme, profesionale, përgjegjëse dhe të respektuar, nuk ka as shtet, as reforma, as demokraci të vërtetë. Urime festa për punën tuaj, për përkushtimin tuaj, për qëndrueshmërinë tuaj, ndonjëherë edhe në kushte të vështira dhe dekurajuese”, thotë Kryetari i Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, në ngjarjen e sotme me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Administratës Publike.

Mickoski theksoi se dita e sotme nuk është vetëm një formalitet, por një thirrje për reforma dhe, më në fund, kapërcim të sëmundjeve që prej shumë kohësh e gërryejnë administratën publike.

“Por dita e sotme nuk është vetëm një formalitet. Ajo është edhe një thirrje. Thirrje për një kthesë. Thirrje për reformë. Thirrje për t’i tejkaluar përfundimisht sëmundjet që prej shumë kohësh e gërryejnë administratën publike dhe për të cilat duhet të jemi të vetëdijshëm: partizimi, nepotizmi, joefikasiteti, klientelizmi”, tha Mickoski.

Mickoski shtoi se erdhi koha për ndryshim. Ndryshim të vërtetë.

Advertisement

“Po i ndërtojmë themelet e ndryshimeve. Për kohën tënde që po vjen. Për një kohë në të cilën dija dhe puna do të jenë më të rëndësishme se libreza partiake. Për një kohë në të cilën institucioni do t’i shërbejë qytetarit, e jo qytetari institucionit. Për një kohë në të cilën profesionalizmi do të jetë standard, e jo përjashtim. Për një kohë në të cilën nëpunësi do të jetë krenar që është pjesë e administratës publike, ndërsa qytetari do të dijë se do të marrë shërbim me respekt, në mënyrë efikase dhe digjitale”, tha Kryeministri.

Kryeministri Mickoski theksoi se gjatë vitit të kaluar ka filluar aksioni “Të gjithë së bashku për një administratë publike profesionale dhe cilësore”, i cili paraqet bazë për transparencë dhe shumë projekte të tjera.

“Në këto 12 muaj, nuk kemi premtuar – por kemi punuar. E kemi nisur aksionin “Të gjithë së bashku për një administratë publike profesionale dhe cilësore”, si bazë për një proces transparent dhe të qëndrueshëm të konsultimeve gjatë hartimit të ligjeve.

Continue Reading

Lajme nga vendi

Temperatura deri në 40 gradë, nga nesër valë e të nxehtit me indeks UV 9

Published

on

Nën ndikimin e një mase ajrore të ngrohtë nga jugu, nga nesër (e mërkurë) deri të premten në gjithë vendin do të mbizotërojë mot shumë i nxehtë, njoftoi Drejtoria për Punë Hidrometeorologjike (DPHM). Temperaturat ditore do të tejkalojnë 30°C, ndërsa në disa vende pritet të arrijnë edhe mbi 40 gradë.

Përveç temperaturave të larta, vlera e indeksit UV do të jetë 9 – që paraqet një nivel shumë të lartë dhe sjell rrezik serioz për shëndetin në rast të ekspozimit të drejtpërdrejtë në diell. Qytetarëve u këshillohet të shmangin qëndrimin jashtë në periudhën nga ora 11 deri në 17, të veshin rroba të lehta dhe të konsumojnë më shumë lëngje.

Sipas parashikimeve, të premten pasdite dhe në mbrëmje pritet të ketë paraqitje lokale të motit të paqëndrueshëm – me reshje shiu dhe bubullima. Nga fundjava pritet një freskim i lehtë me ulje të temperaturave dhe erë veriore mesatare deri e fuqishme.

Në Shkup nesër moti do të jetë me diell dhe shumë i nxehtë, me erë të lehtë nga drejtimi verior. Temperatura maksimale ditore do të arrijë deri në 39°C.

Continue Reading

Lajme nga vendi

Minçev: Ligji për Përfaqësim të Drejtë do t’i dërgohet Komisionit së Venecias, punësimi do të bazohet në kompetencë

Published

on

Ministri i Administratës Publike, Goran Minçev tha se Ligji për përfaqësim të drejtë do të shqyrtohet sot në një seancë qeveritare, pas së cilës do t’i dërgohet Komisionit të Venecias, dhe më pas do të hyjë në procedurë parlamentare.

Në përgjigje të pyetjes së një gazetari në lidhje me punësimin sipas këtij ligji, Minçev theksoi se qëllimi është që punësimi të bazohet në kompetencë dhe cilësi.

“Ky ligj për përfaqësim të drejtë, i cili duhet të them se është një kategori kushtetuese që rrjedh nga Marrëveshja Kornizë e Ohrit, u përgatit nga një grup ekspertësh në Qeveri. Ligji do të shqyrtohet sot në një seancë qeveritare dhe do t’i përcillet Komisionit të Venedikut. Ajo që është e rëndësishme në lidhje me këtë ligj është se punësimi do të bazohet në kompetencë, cilësi dhe profesionalizëm.

Balancuesi është shfuqizuar nga Gjykata Kushtetuese dhe për këtë arsye motivi ishte që ky ligj të bëhej nga një grup ekspertësh kushtetues. Modeli i përfaqësimit të drejtë do të rregullohet me akte nënligjore, por pas çdo vërejtjeje të mëparshme nga Komisioni i Venecias”, deklaroi Minçev.

Bashkimi Demokratik për Integrim ka reaguar ashpër ndaj projektligjit të propozuar për përfaqësim të drejtë. Nga BDI thonë se ligji synon të zëvendësojë Balancuesin, një instrument ligjor dhe detyrues për pasqyrimin e realitetit demografik në institucionet publike, me një strukturë të paqartë, joefektive dhe politikisht sterile, siç është një “organ koordinues”.

Advertisement
Continue Reading

Më të lexuarat