Lajme nga vendi
Ndryshime ligjore në RMV, kompanitë dhe institucionet nga sektorët kyç duhet të raportojnë sulmet e hakerave brenda tre orësh ose do të përballen me gjoba

Maqedonia ka miratuar një Ligj të ri për Sigurinë e Sistemeve të Rrjetit dhe Informacionit, plotësisht në përputhje me Direktivën më të fundit Evropiane NIS2. Ligji prezanton detyrime të rrepta për kompanitë dhe institucionet në 16 sektorë kyç, të cilat tani do të duhet të zbatojnë masa të detyrueshme sigurie dhe të raportojnë sulme serioze kibernetike brenda vetëm tre orësh nga njoftimi për to, ose do të përballen me gjoba, transmeton Portalb.mk.
Rregullorja e re, e cila, sipas Ministrisë së Transformimit Digjital, u miratua pas muajsh konsultimesh, do të zbatohet për kompanitë e mesme dhe të mëdha që ofrojnë shërbime në energji, transport, banka, kujdes shëndetësor, infrastrukturë dixhitale, furnizim me ujë, shërbime postare, prodhim ushqimor dhe kimik dhe sektorë të tjerë që konsiderohen infrastrukturë kritike.
Një nga risitë më të mëdha është protokolli i rreptë i raportimit të incidenteve. Kompanitë dhe institucionet do të duhet që menjëherë, dhe jo më vonë se brenda tre orësh nga njoftimi për to, të njoftojnë ekipin kompetent të reagimit ndaj incidenteve kompjuterike për çdo sulm të rëndësishëm. Pastaj, brenda 24 orësh, ato duhet të paraqesin një paralajmërim të hershëm dhe brenda 72 orësh, një raport të detajuar të incidentit. Raporti përfundimtar me të gjitha detajet e sulmit dhe masat e marra duhet të dorëzohet brenda një muaji.
Ligji është gjithashtu i detyrueshëm për të gjithë administratën shtetërore, duke përfshirë Qeverinë, ministritë, komunat, Parlamentin dhe gjykatat. Ministria e Transformimit Digjital thotë se numri i subjekteve të mbuluara dhe listat e detajuara do të specifikohen në aktet nënligjore që janë duke u hartuar aktualisht.
Të gjitha subjektet e mbuluara do të duhet të prezantojnë masa specifike teknike, operative dhe organizative mbrojtëse. Kjo përfshin detyrimin për të kryer analiza të rrezikut, për të përgatitur plane reagimi ndaj incidenteve, për të siguruar vazhdimësinë e biznesit përmes kopjeve rezervë të të dhënave, si dhe përdorimin e enkriptimit dhe vërtetimit shumëfaktor. Përveç kësaj, ata do të duhet të marrin parasysh sigurinë e zinxhirit të tyre të furnizimit, gjegjësisht marrëdhëniet me furnizuesit e tyre të drejtpërdrejtë.
Ministria e Transformimit Digjital do të mbikëqyrë zbatimin e ligjit, e cila do të ketë autoritetin për të kryer inspektime të paralajmëruara dhe të pa paralajmëruara, për të kërkuar qasje në dokumente dhe sisteme dhe për të urdhëruar auditime sigurie. Në këtë drejtim, po krijohen dy qendra reagimi ndaj incidenteve kibernetike: një qeveritare brenda Ministrisë dhe një kombëtare brenda Agjencisë për Komunikime Elektronike (MKD-CIRT).
Ligji parashikon mundësinë e lëshimit të paralajmërimeve dhe udhëzimeve detyruese, si dhe të fillimit të procedurave kundërvajtëse me gjoba për ata që nuk i zbatojnë dispozitat.
Ministria shton se paralelisht me forcimin e sigurisë digjitale, po punohet edhe për mbrojtjen e infrastrukturës fizike. Ministria e Mbrojtjes tashmë po kryen analiza dhe konsultime për të hartuar një ligj dhe strategji të veçantë për mbrojtjen fizike të objekteve kyçe si termocentralet, sistemet e furnizimit me ujë dhe objektet më të rëndësishme shëndetësore.
Kujtojmë se më 19 gusht, ministri i Transformimit Digjital Stefan Andonovski deklaroi se sistemi Kombëtar i Menaxhimit Elektronik të Dokumenteve (eDMS), i cili është me rëndësi thelbësore për administratën digjitale, do të ridizajnohet dhe modernizohet plotësisht.
Ministri theksoi se sistemi ekzistues ka rezultuar i paqëndrueshëm, i papërshtatshëm dhe pa mbështetje teknike dhe standarde sigurie të përshtatshme. Ai shpjegoi se sistemi, i cili ishte i shtrenjtë, përdorej vetëm në 20 institucione dhe funksiononte ekskluzivisht si një kabinet arkivimi elektronik, pa mundësinë e arkivimit ose përpunimit digjital të dokumenteve.
Lajme nga vendi
Përgjimet/ “El Cheka” publikon audio-materiale, pretendohet që përgjimi është i Deharit

Në vazhdën e fushatës zgjedhore në rrjetet sociale po publikohen audio-incizime në të cilat pretendohet se dëgjohet kreu i Komunës së Kërçovës, Fatmir Dehari, i cili njëkohësisht është edhe në garë zgjedhore për mandat të ri. Përgjimet po publikohen nga profili me emër “El Cheka” apo pseudonimi i personit Sheqerim Ahmeti, i cili edhe paraprakisht ka publikuar materiale të përgjuara për funksionarë të tjerë. Sipas përshkrimit të publikimeve, Dehari dëgjohet duke përdorur fjalor të papërshtatshëm dhe eksplicit me disa të punësuar të komunës, ndërsa sipas materialeve të publikuara thuhet se është i përfshirë në shpërdorime financiare. Nuk ka informacione se të cilës periudhë kohore janë bisedat dhe për momentin nuk mund të konfirmohet autenticiteti i tyre. Për publikimin e këtyre audioincizimeve reaguan nga VMRO-DPMNE. Deputetja Emilija Angellova thekson që biseda e këtyre përgjimeve është skandaloze për çka kërkon dorëheqjen e menjëhershme të Deharit.
“Në media dolën audioincizime në të cilat dëgjohet se si Fatmir Dehari në vend që të jetë kryetar dhe të përdorë Komunën e Kërçovës në të mirë të qytetarëve, ai seksualisht i keqtrajton të punësuarit. Në audioincizimet dëgjohet se si gratë e punësuara në Komunën e Kërçovës janë të detyruara ta puthin kryetarin Dehari dhe me neveri të madhe të thonë se i ulen në prehër. Ky është skandal dhe abuzim ndaj tërë kolektivit dhe të gjitha grave. Dehari patjetër duhet të jep dorëheqje të parevokueshme dhe të tërhiqet nga politika”, deklaroi Emilija Angellova, Deputete e VMRO-DPMNE-së.
Lidhur me përgjimin, reaguan nga BDI-ja apo partia të cilës i përket Dehari. Sipas integristëve bisedat janë manipulime dhe të montuara.
“Ne e njohim mirë këtë skenar: kur nuk mund të munden me ide, kur nuk kanë projekt, shpikin skandale, montojnë biseda, fabrikojnë “fakte”, dhe i shpërndajnë me qëllim të vetëm – që qytetari të humbasë besimin te politika dhe të qëndrojë në shtëpi ditën e vendimit”, thonë nga Bashkimi Demokratik për Integrim.
Nga Koalicioni VLEN, theksojnë që me këto biseda degradohet imazhi i institucionit dhe moralit publik. Ne e njohim mirë këtë skenar: kur nuk mund të munden me ide, kur nuk kanë projekt, shpikin skandale, montojnë biseda, fabrikojnë “fakte”, dhe i shpërndajnë me qëllim të vetëm – që qytetari të humbasë besimin te politika dhe të qëndrojë në shtëpi ditën e vendimit. Kërçova nuk do të bjerë në këtë grackë. Qytetarët tanë janë të mençur, dinë të dallojnë propagandën e fabrikuar nga realiteti.
“VLEN ndjek me shqetësim skandalin e fundit që qarkullon në rrjetet sociale dhe që ka tronditur opinionin publik si në Kërçovë ashtu edhe më gjerë, ku kandidati i Aleancës Kombëtare për Integrim shihet në situata që e degradojnë imazhin e institucionit dhe moralin publik. Ky është vetëm reflektim i kulturës politike që për 20 vite ka mbytur përgjegjësinë dhe ka ngritur turpin në standard. Ne nuk gëzohemi për turpin e askujt, por kemi detyrim të themi qartë se Kërçova meriton më mirë”, thonë nga VLEN.
Alsat kërkoi qëndrim edhe nga vetë Fatmir Dehari, por në të dy numrat e kontaktuar, dilte se numri nuk ekziston. /Alsat.mk
Lajme nga vendi
QENDRA PËR KULTURË DO TË THEMELOJË KORIN E FËMIJËVE NË TETOVË

-
Në kuadër të nismës së Qendrës për Kulturë, për zhvillimin e jetës kulturore dhe artistike në qytetin tonë, së shpejti do të formohet Kori i Fëmijëve të Qytetit të Tetovës, një projekt që synon të bashkojë zërat e pastër e të sinqertë të fëmijëve nga shkollat fillore të Tetovës me rrethinë, njoftuan nga qendra për kulturë në Tetovë.Sipas njoftimit, në këtë kor do të marrin pjesë nxënës të klasave të 3-ta, 4-ta dhe 5-ta, të cilët do të kenë mundësinë të shprehin talentin e tyre muzikor dhe të përfaqësojnë shkollën e tyre në një ansambël të përbashkët qytetar. “Qëllimi i formimit të këtij kori është të kultivojë dashurinë për muzikën, të zhvillojë ndjenjën e harmonisë, bashkëpunimit dhe përgjegjësisë kolektive, por edhe të krijojë hapësira të reja për afirmimin e fëmijëve në fushën e artit dhe kulturës. Muzika, si gjuha më universale, do t’i bashkojë këta fëmijë në një përvojë të paharrueshme, duke i mësuar se bukuria qëndron në unitet, përkushtim dhe frymë të përbashkët” thuhet në njoftimin e qendrës për kulturë në Tetovë.Ky projekt është një ftesë për të gjithë fëmijët që duan të këndojnë, të mësojnë dhe të bëhen pjesë e diçkaje më të madhe se vetvetja dhe është një përpjekje e përbashkët për ta bërë Tetovën një qytet që kumbon edhe me zërin e fëmijëve. Me realizimin e këtij projekti, synojmë zbulimin e talentëve të rinj, të cilët në të ardhmen do të jenë figura të njohura për kulturën dhe qytetin e Tetovës.
Lajme nga vendi
FILLON FESTIVALI NDËRKOMBËTAR I POEZISË “DITËT E NAIMIT”

Të premten dhe të shtunën, në Tetovë do të mbahet Edicioni i 29-të i Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”. Atë do ta karakterizoj një program letrar, artistik dhe kulturor. Do të mbahen disa lexime poetike, do të bëhet një përurim libri, do të ndahen çmime të ndryshme letrare, si dhe do të bëhen vizita në monumentet kulturore, historike te Arabait Baba Teqe në qytetin e Tetovës. Kjo u bë e ditur, në një konferencë shtypi të mbajtur në Tetovë, nga drejtorit dhe anëtarët tjerë të FNP “Ditët e Naimit”, Shaip Emërllahu, Xhelal Zejneli. Drejtori i manifestimit “Ditët e Naimit” Shaip Emurllahu tha se laureati i festivalit do të shpallet poeti austriak Manfred Chobot SHAIP EMURLLAHU – DREJTOR I FESTIVALIT “DITËT E NAIMIT” Hapja e ceremonisë së Edicionit të XXVIII të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit” do të bëhet të premten orën 19.30, përmes një performance fishekzjarresh para Qendrës së Kulturës, në Tetovë.