Connect with us

Lajme nga vendi

Deri 60 gra në vit preken me kancerin e gjirit

Published

on

Kanceri i gjirit gjithnjë e më shumë është prezent tek gratë. Krahas kësaj, ajo që është më shqetësuese sipas mjekëve është spostimi i pragut të moshës. Nëse në të kaluarën mosha më e prekur ka qenë ajo 60 vjeçare e më lartë, tashmë kjo sëmundje paraqitet edhe tek moshat më të reja .Kështu thotë Vjollca Skenderi, onkologe në Spitalin Klinik të Tetovës. “Tani për fat të keq kemi edhe paciente që janë në moshën më të re, pra bie kufiri dhe ne nuk i jemi shmangur trendit botëror të rritjes së kancerit të gjirit. Rritje të numrit ka, por në këtë kohë edhe kushtet janë më të mira për trajtimin e kësaj sëmundje. Për sa i përket numrit të grave që diagnostifikohen me kancerin e gjirit nuk mund ta them sepse regjistrimi për këtë lloj sëmundje në vendin tonë nuk funksionon ashtu si duhet. Nga eksperienca gjatë vitit, mund të them se 50 deri 60 gra brenda vitit sëmuren nga kanceri i gjirit në rajonin tonë”, thotë Vjollca Skenderi, onkologe.

Sipas saj, shkaqet për përhapjen e kancerit të gjirit ndikojnë më shumë faktorë, duke përfshirë gjenetikën brenda organizmit, poashtu ndikon përdorimi i terapisë hormonale, kur e ka pasur menopauzën, ndotja e ajrit, stresi e kështu me radhë. Edhe pse metodat e diagnostifikimit kanë avancuar, kjo nuk do të të thotë se në të kaluarën ka pasur më pak raste, pasi që sipas mjekëve është evidente se kjo sëmundje tani më shënon rritje nga viti në vit. Por sa është punuar në rritjen e vetëdijes tek gratë. Sipas mjekëve, gratë duhet që të bëjnë mamografi pavarësisht se kanë apo jo simptoma, edhe atë duke filluar nga mosha 30 vjeçare e tutje.

“Është punuar në ngritjen e vetëdijes së grave për sa i përket sëmundjes së kancerit të gjirit, por jo aq sa duhet, si shtet flas, tek ne ka pacientë që paraqiten dhe e gjejmë sëmundjen në fazë të hershme, por 70 për qind kur vijnë tek ne, sëmundjen e gjejmë në fazë më të avancuar dhe problemi është se duhet që të investohet në ngritjen e vetëdijes për të bërë kontrolle, pra gratë të bëjnë kontrolle edhe kur nuk kanë shenja ose simptoma. Njëherë në vit ata duhet që të ndajnë 20 minuta për të bërë kontrolle dhe nëse diagnostifikohet herë ajo më lehtë shërohet”, deklaroi Vjollca Skenderi, onkologe.

Nga Reparti i onkologjisë apelojnë që në të ardhmen të organizohen kontrolle edhe nëpër vendbanime rurale sepse ka shumë gra të moshuara të cilët e kanë të pamundur që të vijnë deri në qytet për të bërë kontrolle prandaj duhet që të aplikohet edhe mamografia mobile./TV KOHA /

Lajme nga vendi

MASH krijon mundësi për zhvillim të vazhdueshëm profesional të mësimdhënësve  me fokus në kompetencat digjitale

Published

on

Zhvillimi i shpejtë teknologjik imponon nevojën për avancimine vazhdueshëm të kompetencave digjitale të mësimdhënësve, në mënyrë që ata të mund të realizojnë mësimin me cilësi dhe t’i njoftojnë nxënësit me trendet bashkëkohore. Për këtë qëllim, Ministria e Arsimit dhe Shkencës, në bashkëpunim me Zyrën për Zhvillimin e Arsimit dhe disa partnerë, veçanërisht gjatë vitit të fundit, është fokusuar në organizimin e trajnimeve për zhvillimin e aftësive digjitale të stafit mësimor dhe profesional në shkolla.

Këtë e theksoi sekretarja shtetërore në MASH, Elena Ivanovska, në panel-diskutimin të dedikuar aftësive digjitale dhe inkluzivitetit, në kuadër të konferencës “Transformimi i të Ardhmes: Strategjia Digjitale për Shoqëri Moderne”,të organizuar nga Ministria për Transformim Digjital.

Këtë vit shkollor, inteligjenca artificiale është përfshirë në mësim. Është përgatitur udhëzues për mësimdhënësit, bashkëpunëtorët profesionalë dhe nxënësit për përdorimin etik të mjeteve të inteligjencës artificiale për qëllime arsimore,dhe në bashkëpunim me Fakultetin e Informatikës në Shtip, FEIT dhe Brainster në Shkup organizojmë trajnime cilësore të dedikuara kësaj teme. Deri tani janë përfshirë mbi 1000 mësimdhënës dhe trajnimet do të vazhdojnë edhe vitin e ardhshëm”, tha Ivanovska, duke shtuar se zhvillimi i aftësive digjitale dhe të gjelbërta te mësimdhënësit është edhe detyrim i shtetit, i cili rrjedh nga Plani për rritje të vendeve të Ballkanit Perëndimor, i përgatitur nga Bashkimi Evropian.

Ivanovska potencoi se paralelisht vazhdon edhe pajisja e shkollave me pajisje bashkëkohore të TIK-ut, duke informuar se në 100 shkolla është vendosur infrastrukturë rrjeti për internet të sigurt pa tela, ndërsa janë prokuruar kompjuterë personalë, tabela inteligjente, projektorë dhe teknologji të tjera.

Gjithashtu, theksoi se Qeveria аktuale dhe MASh-i realizojnë proces të optimizimit të rrjetit shkollor, që nënkupton transferimin e nxënësve nga shkollat më të vogla rajonale në mjediset rurale më të mëdha, zakonisht shkollat qendrore ku ka numër shumë më të madhë fëmijësh, që është e rëndësishme për socializimin dhe posedojnë pajisje më të mira. Kjo siguron qasje të barabartë në arsim cilësor për të gjithë fëmijët, përfshirë edhe zhvillim të barabartë të aftësive digjitale.

Advertisement

Në panel-diskutim u drejtuan edhe zëvendësministri i administratës publike, Llaze Jaçimoski, dekani i FETTI Prof. Dr. Petre Llameski, Prof.Dr. Dimitar Tashkovski nga FETTI dhe Bojana Bajiq nga ReSPA – Regional School of Public Administration.

    Ministria e Arsimit dhe Shkencës

Continue Reading

Lajme nga vendi

Aliu për vdekjen e foshnjës në Klinikën E Gjinekologjisë: Presim rezultatet nga Komisioni i Ekspertëve

Published

on

Ministri i Shëndetësisë Azir Aliu, sot është pyetur në lidhje me rastin e vdekjes së foshnjës në Klinikën e Gjinekologjisë në Shkup, për të cili tha se është formuar komision ekspertësh dhe priten rezultatet e raportit.

“Inspektorati Shëndetësor dhe Sanitar ka përfunduar tashmë procedurat dhe kishte edhe konferencë për shtyp. Nuk janë konstatuar procedura administrative që nuk janë zbatuar. Komisioni është formuar dhe sot është në terren. Të presim rezultatet edhe nga obduksioni për të përmbledhur të gjitha gjetjet dhe më pas do të japim informacion”, tha Aliu.

I pyetur se pse Inspektorati nuk kishte marrë parasysh në raportin e tij një njoftim nga shefja e repartit të Klinikës së Gjinekologjisë që tregonte trajtim të pa kujdesshëm të të porsalindurit, ministri shpjegoi se ai ishte në një udhëtim zyrtar dhe nuk kishte mundur të shihte dokumentin.

“Realisht, nuk isha këtu. Dokumenti është në zyrën time dhe nuk arrita ta lexoj. Në komunikim me drejtorin e ISHS-së, më tha se nga ana e tyre rasti është i pastër dhe kështu më dha informacionin. Do të kontrolloj analizat që janë bërë dhe do t’ju informoj”, tha Aliu.

Pas lajmit për vdekjen e të porsalindurit, Inspektorati Shëndetësor Sanitar ka kryer mbikëqyrje të jashtëzakonshme, duke konstatuar se shkaku i vdekjes ishte pneumotoraks masiv dhe edemë cerebrale. Megjithatë, priten rezultatet e obduksionit që do të tregojnë saktësisht shkakun e vdekjes.

Advertisement
Continue Reading

Lajme nga vendi

Çdo i dhjeti adoleshent në Maqedoni ka përdorur qetësues si diazepam apo lexilium

Published

on

Qetësuesit ose  sedativët (diazepam, lexilium, valium, helex) që farmacitë nuk duhet t’i japin pa recetë, përdorimi me recetë në një moment të jetës së tyre u raportua nga 9.9 përqind e djemve dhe 12.2 përqind e vajzave në Maqedoni, për një total prej 11 përqind. Përdorimi i qetësuesve pa recetë ishte më i ulët, në 5.7 përqind të djemve dhe 7.5 përqind të vajzave, për një total prej 6.6 përqind, treguan të dhënat e projektit evropian të kërkimit shkollor mbi alkoolin dhe drogat e tjera – ESPAD 2024, i cili u prezantua dje nga Instituti i Shëndetit Publik.

Të dhënat mbi përdorimin e kanabisit tek adoleshentët tregojnë se 5.5 përqind e popullsisë së përgjithshme të anketuar raportuan se kishin përdorur kanabis të paktën një herë në jetën e tyre, 4.3 përqind gjatë vitit të fundit, ndërsa 2.6 përqind raportuan se e kishin përdorur atë muajin e fundit. Të ndara sipas gjinisë, prevalenca e përdorimit gjatë jetës, vitit të kaluar dhe muajit të fundit është më e lartë tek djemtë sesa tek vajzat.

Continue Reading

Më të lexuarat