Lajme nga vendi
VMRO PARALAJMËRON NDRYSHIME RADIKALE: Më pak deputetë e më shumë ministra!
Investime kapitale të paktën 3 miliardë euro, riorganizimi i ministrive, zvogëlimi i numrit të deputetëve, heqja e balancuesit, shpërbërja e Këshillit Gjyqësor dhe Këshillit të Prokurorëve Publikë dhe formimi i të rinjve në bazë të kritereve reale, janë pjesë të programit zgjedhor të VMRO-së e prezantoi me titull “Platforma 1198”, sipas numrit të projekteve të planifikuara. “Ky program është krijuar për të garantuar funksionimin e plotë të sistemit, mbrojtjen e interesave kombëtare, arsim cilësor, si dhe një sistem shëndetësor modern”, tha kryetari i partisë Hristijan Mickoski, duke shtuar se ai përmban edhe masa reformuese specifike që do të gjenerojnë një rritje më të lartë standardi i jetesës, duke garantuar rend dhe drejtësi për të gjithë.
RIORGANIZIM DHE SHKURTIM
Ndryshimi i parë kyç për të cilin Mickoski pret mbështetje nga të gjitha partitë është një parlament me 90 deputetë, në vend të 120, dhe reforma e kodit zgjedhor që do ta bëjë vendin një njësi të vetme zgjedhore. Ndryshime të tjera kanë të bëjnë me riorganizimin e ministrive dhe institucioneve. Mickoski paralajmëroi hapjen e Ministrisë së Energjisë, Minierave dhe Burimeve Minerale, sepse deri më tani ishte një sektor në Ministrinë e Ekonomisë që e kryente punën shumë dobët. Planifikohet që Agjencia aktuale për Rini dhe Sport të shndërrohet në Ministri të Sportit dhe sektori i rinisë të hyjë në Ministrinë e Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë. Resori i Punës duhet të hyjë në Ministrinë e Ekonomisë dhe Punës dhe turizmi të shkëputet prej andej dhe të jetë pjesë e Ministrisë së Kulturës. Ministria e Teknologjisë Informative dhe Administratës do të jetë një ministri për transformimin dixhital, me synimin për transparencë më të madhe, llogaridhënie dhe pritshmëri të qytetarëve nga administrata. Do të ulet me 10% numri i institucioneve publike, do të hiqet posti i zëvendësdrejtorit, si dhe do të zvogëlohen bordet drejtuese dhe mbikëqyrëse dhe numri i pjesëmarrësve në to, për të reduktuar shpenzimet e padobishme të parasë publike.
Njohësit e proceseve politike, premtimet e VMRO-DPMNE-së i cilësojnë si retorikë populiste që premton reforma në administratë (numrin dhe llojin e ministrive) dhe krijimin e një sistemi të pavarur dhe efikas gjyqësor.
“Thjesht, dora e gjatë e DPMNE-së, por edhe e LSDM-së dhe BDI-së në më shumë se dy dekadat e kaluara ka krijuar një administratë publike të partizuar dhe ministri të mëdha joefikase, sistemin e drejtësisë dhe prokurorisë nën ndikimin partiak-politik dhe tani pas tre dekadash pavarësi ju premtoni për reforma në këto sfera, është e neveritshme. Por është pjesë e një programi partie, që është një pamflet pa pikë kontakti, me të cilin më pas punohet në terren, pra praktikohet e kundërta e asaj që premtohet në letër”, ka deklaruar për KOHA, Bllagojçe Atanasoski, politolog.
KTHIMI I BESIMIT, INSPEKTIMI I PASURISË
“Është shumë e rëndësishme që të rikthehet besimi te gjykatat dhe prokuroria, sepse tani pothuajse nuk ekziston dhe është baraz me zero dhe synimi dhe detyra jonë është ta rikthejmë këtë sistem që në fillim. Dhe për ta bërë këtë, duhet të nisemi nga problemi real, që është Këshilli Gjyqësor dhe Këshilli i Prokurorëve Publikë – shpërbërja pa kushte e këtyre dy strukturave, dhe më tej ngritja e tyre në bazë të kritereve reale, kritere që do të nënkuptojnë mbrojtjen e drejtësisë”, tha kryetari i VMRO-DPMNE-së.
Një nga mjetet e paralajmëruara se do të përdoret është kontrolli i gjendjes pronësore të të gjithë prokurorëve dhe gjykatësve. “Të shohim se si kanë arritur të përdorin pagat e tyre për të fituar prona që kemi indikacione se disa prej tyre janë në pronësi të tyre apo të familjeve të tyre të afërta”, tha Mickoski.
Ata nuk do të jenë të vetmit nën vëzhgim. Partia bëri të ditur se nuk do të tolerohet keqpërdorimi i automjeteve zyrtare për qëllime private, dhe për t’u njohur qartë nga qytetarët, do të vendosen targa të veçanta për automjetet zyrtare. Për të parandaluar korrupsionin, do të krahasohen bazat e të dhënave të verifikimit të pronës, të cilat do të verifikojnë gjendjen pronësore të të gjithë qytetarëve.
POLITIKA E JASHTME
“Anëtarësimi i plotë në BE është prioriteti kryesor i politikës së jashtme të VMRO-DPMNE-së, po ashtu prioritet kyç do të jetë kultivimi i partneritetit strategjik me SHBA-në”, tha nënkryetari i VMRO-DPMNE-së, Timço Mucunski në një debat ku partia prezantoi segmente të programit zgjedhor në politikën e jashtme. Ai theksoi se qëndrimi i partisë për kontestin me Bullgarinë është i qartë, përkatësisht se në kushtet aktuale nuk do të ketë ndryshime kushtetuese. “Pa dyshim aplikimi i vonuar i ndryshimeve kushtetuese është alternativë legjitime e ofruar nga VMRO-DPMNE. Në të njëjtën kohë do të kërkojmë garanci nga BE-ja për identitetin dhe gjuhën maqedonase, por edhe garanci se nuk do të kemi më bilateralizim të integrimit evropian të vendit tonë”, tha Mucunski. Ai paralajmëroi nevojën për një vlerësim të rrjetit diplomatik maqedonas për të parë se kush çfarë rezultate ka arritur. “Bazuar në atë vlerësim, ne më pas do të vlerësojmë nëse dikush ka arritur rezultate, dhe ata që nuk kanë arritur rezultate do të duhet të tërhiqen dhe personeli profesional, ekspert dhe kompetent të ulet në vendin e tyre,” tha Mucunski.
INVESTIMET KAPITALE
Kreu i partisë tha se fokusi i tyre është ekonomia. “Ne angazhohemi për rritjen e PBB-së deri në 5% në vit, një normë të ulët inflacioni jo më shumë se 2% deri në 2.5% në vit, një deficit buxhetor që gradualisht do të ulet në një nivel nën 3% të PBB-së, një ulje të papunësia në 7.5%, pra krijimi i 55 mijë vendeve të reja të punës. Maqedonia të jetë ndër vendet me taksa më të ulëta për kompanitë dhe qytetarët. Ne do ta mbajmë taksën e sheshtë. Ne angazhohemi për investime kapitale prej së paku 3 miliardë euro”, tha Mickoski. Ai paralajmëroi se do të përfundojë autostrada Kërçovë-Ohër, do të bëhet ndërtimi i rrugëve rrugore Tetovë-Gostivar dhe Manastir-Prilep, rindërtimi i korridorit hekurudhor 10 dhe do të bëhet blerja e trenave. Programi parasheh modernizimin e REC Manastir dhe ndërtimin e parqeve me erë.
Në kulturë janë planifikuar 750 milionë denarë në vit, gjegjësisht 50 milionë euro për një afat 4 vjeçar për projekte kapitale që do të nxisin prodhimin e serialeve dhe filmave maqedonas, pastaj 800 milionë euro për bujqësinë maqedonase, ndihmë 250 milionë euro në vit për projekte kapitale për komunat. Në shëndetësi është paralajmëruar punësimi i 500 mjekëve dhe 500 personelit mjekësor, prokurimi i 100 automjeteve për ndihmë mjekësore emergjente, kufizimi i marzheve për barna dhe pajisje mjekësore. “Stop dualizmit në Qendrën Klinike”, do të thotë që nuk do të ketë drejtor politik dhe drejtor ekonomik, por vetëm drejtues klinikash. Prioritet do të jetë përfundimi i Spitalit klinik në Shtip.
DIÇKA PËR TË GJITHË
Mickoski paralajmëroi 5.000 denarë pension më të lartë për të gjithë pensionistët brenda një viti nga formimi i qeverisë së re, kthimin e masës “Sigurimi i shtëpisë për të rinjtë”, qendrat për mbështetje dhe përkujdesje për gratë viktima të dhunës, 6 pa pagesë në -procedurat vitro, ndihma financiare për fëmijën e parë, të dytë dhe të tretë, punësimin e personave me aftësi të kufizuar në institucionet publike. Programi planifikon një regjistrim dixhital të popullsisë dhe familjeve për të marrë një pasqyrë të saktë të numrit të popullsia rezidente dhe niveli i arsimimit. Programi gjithashtu parasheh ndërtimin e teleferikut nga Shkupi në Vodno, themelimin e Fondit të Gjelbër, ndërtimin e kompleksit sportiv “Metodija Andonov Çento” në Komunën e Gazi Babës me një objekt të shpërndarë – arenë për sporte të mundjes në Komunën e Butelit, kompleks sportiv në Manastir dhe 50 milionë euro mbështetje direkte për sportin në një periudhë 4 vjeçare. (koha.mk)
Lajme nga vendi
Me VLEN-in flasin veprat, Tetova e Bilall Kasamit po ndryshon përditë (VIDEO)
Kur flasin veprat, zhurma politike hesht. Sot Tetova flet vetë. Bulevardi që lidh qytetin me Porojin, Xhepçishtin dhe Tearcën është realitet dhe dëshmi e qartë se me VLEN-in zhvillimi nuk mbetet vetëm fjalë.
Për muaj me radhë u përpoqën ta relativizojnë çdo vepër, ta quajnë propagandë dhe ta shesin stagnimin e tyre si politikë. Sot realiteti i ka demantuar vetë. Ajo që deri dje quhej “rrugë që nuk çon askund”, sot shihet nga të gjithë si një nga arteriet kryesore të qytetit, një e vërtetë që nuk do kallauz.
Nën udhëheqjen e Bilall Kasamit, Tetova ia ka mësyer zhvillimit. Qyteti po lidhet, po hapet dhe po merr frymë ndryshe, sepse më në fund ka dikush që punon për të çdo ditë.
Ndryshimi nuk bëhet me zhurmë, por me punë të përditshme. Dhe kur puna flet, thashethemet bien vetë.
VLEN vazhdon përpara, pa u ndalur te zhurma, pa humbur kohë me justifikime. Sepse Tetova po ndryshon dhe këtë s’ka kush që e ndal.
Lajme nga vendi
SHOQATA BJESHKATARE “BUKURITË E SHARIT” MBAJTI KUVENDIN VJETOR
Shoqata Bjeshkatare “Bukuritë e Sharrit” nga Bogovina që numëron diku 120 anëtarë mbrëmë mbajti Kuvendin vjetor që kishte karakter llogaridhënëse.
Mbrëmë Shoqata bjeshkatare “Bukuritë e Sharrit” me seli në Bogovinë mbajti Kuvendin e rregullt vjetor që kishte karakter llogaridhënëse . Të pranishëm krahas kryesisë së Shoqatës të pranishëm ishin të gjithë anëtarët si dhe kryetari i Unionit të Shoqatave bjeshkatare në Maqedoni Fari Rexhepi. Qëllimi i Kuvendi ishte raporti të punës së Shoqatës për vitin 2025, raporti financiar ,plan programi i punës për vitin 2026 si dhe ndarja e mirënjohjeve për ata të cilët kanë përkrahë dhe kanë dhënë kontribut në afirmimin e kësaj shoqate . Kryetari i Shoqatës Bjeshkatare “Bukuritë e Sharrit” nga Bogovina , Nazmi Zeqiri për Kuvendin vjetor për TV Koha deklaroi
“Ne çdo fundvit mbajmë Kuvendin që të shpalosim programin tonë për punën e vitit të kaluar, raportin financiar dhe plan programin e punës për vitin 2026, ndërsa do të ndahen mirënjohje për aktivistët më të dalluar për vitin e kaluar” tha kryetari Nazmi Zeqiri
Për aktivitet që parashihen të realizohen në vitin 2026 kryetari Zeqir tha se në krahasim me vitin që e lëmë pas do jetë më i madh
“ Vjet kemi pasur diku 30 aktivitete, kurse vitin tjetër planifikojmë që të ritet numri i aktiviteteve. Kemi qenë mysafirë në Kosovë, në Shqipëri hapim miqësinë, hapim shoqërinë. Dhe me një fjalë bëjmë promovimin e bukurive të vendeve tona” tha kryetari Nazmi Zeqiri
Kuvendin e shoqatës Bjeshkatare e “Bukurit e Sharrit” e përshëndeti kryetari i Unionit të Shoqatave Bjeshkatare në Maqedoninë e Veriut, Fari Rexhepi duke i dëshiruar suksese edhe më të mëdha në vitin e ardhshëm kur parashihen aktivitet të shumta. Kuvendi përkrahu edhe propozimet për ëra ta të cilët e kanë përkrahur Shoqatën në mënyra të ndryshme, nëmesin e të propozuarve për mirënjohje është edhe Televizioni Koha.
Lajme nga vendi
12 foshnje nga nëna nën 15 vjeç në një vit: Shtatzënitë e hershme në RMV, mbi mesataren e BE-së
Shtatzënia tek adoleshentet është ende një dukuri e pranishme në Maqedoninë e Veriut, veçanërisht në kushte të përdorimit të ulët të kontracepsionit modern dhe qasjes së kufizuar në shërbime shëndetësore të hershme dhe të besueshme. Të dhënat e Entit Shtetëror të Statistikave tregojnë se, gjatë vitit 2024 nëna nën moshën 15 vjeç kanë realizuar 12 lindje në Maqedoninë e Veriut. Ndërkaq, sipas të dhënave të UNICEF-it, shkalla e lindjeve në moshën adoleshente u ul në 13.4 lindje për 1,000 gra të moshës 15-19 vjeçare në vitin 2023 nga 14 sa ishte në vitin 2022, gjegjësisht 16 në vitin 2018, mirëpo ende është shumë më e lartë se mesatarja e BE-së dhe pak më e lartë se mesatarja e Ballkanit Perëndimor. Sipas këtyre të dhënave zonat urbane përbëjnë 58.1 për qind të këtyre lindjeve, shkruan Mollëkuqja.mk.
Udhëheqësja e Programit të Kujdesit Seksual dhe Riprodhues në organizatën HERA, Olivera Stojkovska tha se, shtatzënitë tek adoleshentët në Maqedoninë e Veriut mbetet një problem serioz, edhe pse vitet e fundit ka disa përmirësime. Ajo tha se, shumë prej këtyre shtatzënive ndodhin në heshtje, të shoqëruara me ndjenjë turpi dhe frikë nga paragjykimi, gjë që e bën më të vështirë marrjen e ndihmës në kohën e duhur.
“Shtatzënia e hershme është më së shpeshti rezultat i ndërthurjes së disa faktorëve, ndër të cilët dominon mungesa e programeve adekuate mësimore në shkolla, si edukimi gjithëpërfshirës seksual. Të rinjtë shpesh hyjnë në marrëdhënie seksuale pa njohuri të mjaftueshme për trupin e tyre, për metodat e mbrojtjes dhe për pasojat e seksit të pambrojtur, ndërsa informacionin e marrin nga burime joformale dhe shpesh të pasakta. Për më tepër, qasja e kufizuar në kontracepsion—qoftë për arsye financiare, qoftë për shkak të frikës nga stigmatizimi gjatë kërkimit të një shërbimi shëndetësor—rrit ndjeshëm rrezikun e shtatzënisë së paplanifikuar. Kushtet sociale dhe ekonomike, si varfëria, niveli i ulët i arsimit dhe braktisja e hershme e shkollës, gjithashtu luajnë një rol të rëndësishëm, veçanërisht te vajzat që jetojnë në mjedise ku rolet gjinore janë të përcaktuara rreptësishtë dhe amësia e hershme konsiderohet si një “rrugë normale” jetësore”, thotë Stojkovska.
Sipas saj, situata dallon mes mjediseve urbane dhe rurale, si dhe mes komuniteteve të ndryshme, duke theksuar se, në zonat urbane, të rinjtë kanë qasje më të mirë në informacione dhe shërbime për shëndetin seksual dhe riprodhues, gjë që ndihmon në parandalimin e shtatzënive të hershme. Ndërkaq, në mjediset rurale dhe vendbanimet më të vogla, shërbimet janë të kufizuara ose mungojnë, ndërsa temat e seksualitetit mbeten tabu, duke rritur rrezikun e shtatzënive të paplanifikuara.
“Për më tepër, ekzistojnë dallime të rëndësishme edhe mes komuniteteve të ndryshme. Në një pjesë të komunitetit rom, për shembull, martesat e mitura dhe shtatzënitë e hershme janë ende të pranishme dhe shpesh lidhen me varfërinë, përjashtimin social dhe braktisjen e hershme të arsimit. Në këto kushte, shtatzënia e hershme nuk është një rast i izoluar individual, por pjesë e një rrethi më të gjerë pabarazish strukturore dhe zgjedhjesh të kufizuara jetësore”, tha ajo.
E përpos mungesës së informimit të rinjtë shpesh herë përballen edhe me pengesa, siç është edhe stigma e lidhur me shëndetin seksual dhe riprodhues, e cila i dekurajon ata të kërkojnë informacion ose ndihmë në kohë. Frika nga gjykimi nga familja, punonjësit shëndetësorë ose komuniteti shpesh rezulton me prolongim ose shmangie të plotë të shërbimeve shëndetësore.
“Për më tepër, kostot e kontracepsionit dhe mungesa e shërbimeve falas dhe konfidenciale përbëjnë një pengesë reale, veçanërisht për të rinjtë nga familje me të ardhura të ulëta. Sipas përvojave nga terreni, një problem i rëndësishëm është edhe mungesa e informacionit të saktë dhe të kuptueshëm, pasi arsimi formal pothuajse nuk ofron njohuri sistematike dhe gjithëpërfshirëse për këto tema. Të gjitha këto pengesa së bashku krijojnë një mjedis në të cilin të rinjtë mbeten të vetëm për t’u përballur me pasojat e mungesës së mbështetjes”, deklaroi Stojkovska.
Sipas ekspertëve, shtatzënia e hershme ka pasoja të thella dhe afatgjata në arsimimin dhe mirëqenien e përgjithshme të vajzave të reja. Në shumë raste, shtatzënia çon në ndërprerje ose braktisje të plotë të procesit arsimor, duke ulur ndjeshëm mundësitë për arsimim të mëtejshëm dhe punësim. Kjo, nga ana tjetër, rrit gjasat për varësi ekonomike dhe varfëri gjatë gjithë jetës. Krahas pasojave arsimore, shtatzënia e hershme sjell edhe rreziqe të shtuara shëndetësore, si për nënën e re ashtu edhe për fëmijën, veçanërisht kur shtatzënia nuk ndiqet me kujdes shëndetësor të përshtatshëm. Barra psikologjike, ndjenja e izolimit dhe stigmatizimi social e dëmtojnë më tej mirëqenien emocionale të vajzave, duke lënë gjurmë që shpesh ndihen edhe shumë vite më vonë.

