Lajme nga vendi
Dita e Gruas apo një ditë urimesh pa ndikim?!
Kërkesat për barazi gjinore dhe të drejtat e grave janë çështje që diskutohen vazhdimisht, sidomos në ditën e 8 Marsit. Gjatë kësaj dite, shpesh dëgjohen mesazhe urimi dhe deklarata për përparimin e gruas në shoqëri dhe politikë, si dhe marshime kundër diskriminimit dhe seanca parlamentare që theksojnë arritjet e vitit. Megjithatë, përkundër këtyre mesazheve, realiteti mbetet i ndryshëm.
Në Maqedoninë e Veriut, gratë përballen me pengesa të vazhdueshme, dhe shpesh herë, 8 marsi bëhet thjesht një ditë urimesh bosh, pa pasur një ndikim të vërtetë në përmirësimin e kushteve të jetesës së grave. Pavarësisht ndryshimeve ligjore dhe përmirësimeve të mundësive për barazi gjinore gjatë dy dekadave të fundit, shifrat dhe përfaqësimi i grave në sektorët kyç si arsimi, puna dhe politika tregojnë se ende ka shumë punë për të bërë për të arritur barazinë e plotë.
SFIDAT NË EMANCIPIMIN E GRAVE KRAHASUAR ME BALLKANIN
Siada Selmani, një mjeke e shkolluar gjatë viteve 80-90, e cila ka përjetuar ndryshimet e shumta në trekëndëshin e sistemit arsimor dhe shoqëror të Maqedonisë së Veriut, Kosovës dhe Shqipërisë, ka ndarë mendimet e saj lidhur me ecurinë e emancipimit të grave në këto tri shtete. Ajo për gazetën KOHA ka theksuar se përpjekjet për shkollimin e grave dhe mundësitë e barabarta për arsim, gjithashtu janë një faktor ndikues në zhvillimin e tyre në të gjitha fushat.
“Në Maqedoninë e Veriut, qasja e grave në çdo institucion shtetëror nuk ka qenë sfidë e vështirë vetëm për ta, por edhe për meshkujt. Rrethanat politike dhe mospranimi i shqiptarëve në mënyrë të barabartë në institucione kanë bërë që shumë pak shqiptarë të shkollohen. Për kundër kësaj, zgjidhja ishte në Kosovë, ku universiteti ekzistonte që nga viti 1974, mundësitë për arsim ishin më të lehta, por gjithashtu kërkohej edhe emancipimi i familjeve dhe i shoqërisë në përgjithësi. Ndërsa, në Shqipëri, gjatë viteve të 90-ta, gratë kishin mundësi të shkolloheshin dhe të zhvillonin karriera në profesione të ndryshme”, tha ajo duke shtuar se ndryshimi ka qenë i dukshëm sa i përket nivelit të shkollimit dhe përfaqësimit të grave në nivelet e ndryshme të arsimit.
Ndërsa përballeshin me pengesa si diskriminimi në familje, të cilat vinin nga perceptimi se djemtë duhet të shkollohen para vajzave, Selmani thekson se emancipimi i duhur i familjeve ka qenë një faktor kyç për të mundësuar shkollimin e grave. “Këto pengesa i kemi vendosur vetë. Përparimi varet nga ndryshimi i qëndrimeve dhe praktikave shoqërore ndaj gruas. Në Shqipëri dhe Kosovë, gratë janë tashmë konkurrente të fuqishme në tregun e punës dhe arsimimin, por ende kërkohet më shumë punë për të arritur një barazi të plotë. Unë shpresoj që edhe Maqedonia e Veriut të arrijë një nivel të ngjashëm, ku gratë të jenë të fuqishme dhe të ndihen të barabarta në shoqëri”, shtoi mjekja.
PËRFAQËSIMI I ULËT I GRAVE NË INSTITUCIONET SHTETËRORE
Për sa i përket përfaqësimit të grave në institucionet shtetërore të Maqedonisë së Veriut, pas zgjedhjeve të vitit të kaluar, situata ka pësuar disa ndryshime. Për herë të parë, Maqedonia e Veriut ka një presidente grua, Gordana Siljanovska-Davkova, e cila gjatë fjalimit të saj inauguruar ka theksuar rëndësinë e emancipimit të gruas dhe largimin e stereotipave ndaj grave, e cila shprehu angazhimin e saj për të përmirësuar rolin e gruas dhe për të kontribuar në barazinë gjinore.
Megjithatë, deri tani, pjesëmarrja e grave në vendimmarrje është ende shumë e kufizuar, sidomos grave shqiptare, ashtu siç vërehet në mungesën e grave të përfshira në pozitat udhëheqëse të ekzekutivit. Në Parlamentin e Maqedonisë së Veriut, gratë kanë fituar vetëm 41 ulëse nga 120, duke përbërë një përqindje prej 34 për qind. Ndërsa në nivel lokal, përfaqësimi i grave është ende shumë i ulët, me vetëm 35 për qind të përfaqësimit në nivelet shtetërore dhe 26 për qind në komunat e drejtuara nga shqiptarët.
PROTESTË KUNDËR DHUNËS NDAJ GRAVE
Dhuna ndaj grave në vend është një problem i theksuar dhe i shpeshtë. Rreth 80 për qind e viktimave të dhunës në familje janë gra, ndërsa autorët janë kryesisht meshkuj. Raportet e fundit të dhunës në familje janë rritur me 61 për qind në vitin 2022 krahasuar me vitin 2018, por vetëm 1 për qind e autorëve të dhunës janë dënuar me burg. Ky raport tregon se, ndonëse ka shumë raporte të dhunës, dënimet për dhunuesit janë të pakta dhe ky është një aspekt që kërkon përmirësim të menjëhershëm.
Ndërkohë, për të shënuar 8 marsin, Ditën Ndërkombëtare të Gruas, organizatat e shoqërisë civile për të drejtat e grave në Maqedoninë e Veriut do të mbajnë një protestë në Shkup. Protesta do të fillojë në orën 13:00 para Sallës Universale dhe do të përfundojë në parkun “Gruaja Luftëtare”. Aktivistët kërkojnë më shumë se thjesht lule dhe fraza simbolike, ata kërkojnë liri, autonomi dhe fund të sistemit shtypës që kufizon mundësitë dhe jetën e grave.
“Këtë 8 mars bojkotojmë dhe marshojmë. Nuk është koha për gjeste simbolike, por për një luftë feministe për liri, solidaritet dhe autonomi. Ne jetojmë në një sistem shtypës që kufizon jetët tona dhe mundësitë. Këtë 8 mars, po bëjmë thirrje për bojkot të supermarketeve dhe punëve të shtëpisë, duke qëndruar kundër këtij sistemi. Gratë do të pushojnë nga blerja, gatimi, pastrimi dhe kujdesi për fëmijët. Kjo është dita për të ndalur vrullin e këtij sistemi, të paktën për një ditë”, thonë organizatorët. Ndër të tjera, protesta mbështetet nga organizata të ndryshme si Reaktor, Komiteti i Helsinkit për të Drejtat e Njeriut, Tiiitt! Inc, Rrjeti Stella, Koalicioni Margjinal, ndërsa përkrahet nga aktivistë të ndryshëm. (koha.mk)
Lajme nga vendi
PËRSËRITJA E ZGJEDHJEVE NË KATËR KOMUNA MË 11 JANAR
-
Është gjithnjë e më e qartë se 11 janari do të jetë data e zgjedhjeve të përsërituranë Gostivar, Vrapçishtë, Qendër Zhupë dhe Mavrovë Rostushë. Me propozimin ekreut të Kuvendit Afrim Gashi, pajtohet edhe kryeministri HristijanMickoski.“Mendoj se ishte 11 janari. Po, po na konvenon”, tha Hristijan Mickoski,Kryeministër.Kodi zgjedhor parashikon që zgjedhjet të përsëriten në afat prej 60ditësh nga përfundimi i zgjedhjeve. Në një përgjigje ndaj kërkesave të opozitësshqiptare që zgjedhjet të mbahen më herët, kreu i Kuvendit Gashi thotë se këto nukjanë çështje të preferencave individuale.Opozita shqiptare kishte kërkuar qëzgjedhjet të mbahen në fund të dhjetorit, atëherë kur mërgimtarët janë me pushimenë vend.Kryetari i Kuvendit vepron vetëm në bazë të afateve dhe procedurave tëpërcaktuara në Kodin Zgjedhor. Procesi i shpalljes së zgjedhjeve nuk udhëhiqetnga preferenca apo propozime individuale, por nga dy parimethelbësore:Respektimi i detyrueshëm i afateve ligjore të Kodit Zgjedhor, Vlerësimidhe gatishmëria e Komisionit Shtetëror Zgjedhor”, tha Kreu i Kuvendit, AfrimGashi.Zgjedhjet lokale do të përsëriten në katër komunat ku nuk u arrit censusi idaljes prej të paktën 1/3 së votuesve më 19 tetor.
Lajme nga vendi
Komuna e Tearcës së shpejti bëhet me nënstacion të zjarrfikësve
Kanë filluar përgatitjet konkrete për hapjen e Njësisë Rajonale të Zjarrfikësve në komunën e Tearcës. Nga Komuna e Tearcës kanë bërë të ditur se tashmë është caktuar lokacioni ku do të vendosen zjarrfikësit e kësaj komune. Sipas kryetarit të Komunës së Tearcës Daut Memishi, lokacioni ndodhet në fshatin Përshefcë, ndërsa do të duhet që Komuna të bëjë disa investime për rikonstrumin e objektit. “E kemi një lokacion në fshatin Përshefcë, ku objekti duhet të riparohet dhe të kthehet në gjendje normale për t`u shfrytëzuar. Kushtet ne të cilët i treguan mysafirët nga Austria për të marrë ne grante dhe për të marrë të gjitha ata të mira të cilët mund t`i ofrojnë siç janë pajisjet e zjarrfikësve dhe kamion të cilët janë apostafat për punën të cilët duhet ta kryejnë në komunën tonë. Pasi që zjarrfkësit si punë e kanë edhe dhënien e ndihmës së parë kur ndodhin aksidente, në rajonin tonë kemi shumë aksidente dhe kjo për ne do të jetë një ndihmë shumë e madhe kur do të funksionalizohet” tha kryetari Memishi. Që të realizohet ky projekt i rëndësishëm për banorët e kësaj Komune, gjatë ditës së sotme në këtë Komunë qëndruan përfaqësues të Njësisë Territoriale Kundër Zjarrit në Tetovë dhe përfaqësues të nga zjarrfikësit e Tirolit nga Austria.Komandanti i Njësisë Kundër Zjarrit në Tetovë Avni Ameti është shprehur se do të ndihmojnë komunën e Tearcës që të jetësohet njësia e zjarrfikësve. “Presim që të hapim një nënstacion të zjarrfikësve këtu në Komunën e Tearcës.Interesimi është i mirë dhe bashkëpunimi me ambasadën e Austrisë dhe kolegët tanë nga Tiroli janë këtu për të na ndihmuar në këtë drejtim. Kemi angazhim maksimal edhe nga komuna e Tearcës që kjo iniciativë të realizohet sa më shpejtë në Komunën e Tearcës” tha Avni Ahmeti, Komandant i Njësisë së Zjarrfikësve në Tetovë. Përfaqësuesit e zjarrfikësve të Tirolit nga Austria thonë se janë në dispozicion të Komunës së Tearcës për të sjellë pajisje që u nevojiten këtyre zjarrfikësve. “Në Komunën e Tearcës takova kryetarin e Komunës dhe shumë vullnetarë të tjerë, njerëz të mirë, poashtu edhe komandatin e njësisë së zjarrfikësve të Tetovës. Kur do të ndërtohet garazha në hapësirat që ne e kemi vizituar në Tearcëm do të jetë jetë kënaqësi për neve si donator nga Austria që të sjellim kamion dhe mjete që duhen” tha Petar Logan kordinator nga Tiroli. Ndryshe, sipas kreut të komunës së Tearcës, ky projekt përfaqëson një hap të rëndësishëm drejt forcimit të kapaciteteve emergjente dhe mbrojtjes së qytetarëve në komunën tonë dhe në mbarë rajonin e Pollogut. Me këtë nismë, synohet që reagimi ndaj zjarreve dhe fatkeqësive natyrore të jetë më i shpejtë, më profesional dhe më i koordinuar, në përputhje me standardet evropiane të sigurisë, u theksua në takimin në Tearcë. Nga Komuna e Tetovës thonë se po hidhen themelet e një infrastrukture moderne të mbrojtjes civile, që do të garantojë më shumë siguri për çdo qytetar të komunës së Tearcës. /Tv Koha/Urim Hasipi/

Lajme nga vendi
Dimitrieska-Koçoska: Propozim-buxheti për vitin 2026 është një mesazh ekonomik për stabilitet, besim dhe zhvillim
Ky nuk është vetëm një dokument me numra dhe tabela, ky është një mesazh ekonomik për stabilitet, besim dhe zhvillim, si dhe dëshmi e qartë për menaxhimin e përgjegjshëm të financave publike që e kemi vendosur dhe po e vazhdojmë me kapacitet të plotë, tha sot ministrja e Finacave Gordana Dimitrieska-Koçoska e cila para Komisionit të Kuvendit e sqaroi Propozim-buxhetin për vitin 2026.
Komisioni duhet të fillojë debatin për amendamentet mbi Propozim-buxhetin.
“Buxheti për vitin 2026 është dëshmi se mundemi të menaxhojmë mënyrë të mençur, të disiplinuar dhe vizionare, edhe në kohë sfidash. Ky dokument flet për një ekonomi që rritet, për një shtet që investon dhe për një Qeveri që e di çfarë bën”, theksoi ministrja.
Pasi i prezantoi projekcionet, ajo tha se nga Komisioni pret një diskutim të argumentuar, cilësor dhe produktiv.
Pas Dimitrievska-Koçoska, para anëtarëve të Komisionit fjalim mbajti edhe kryetari i Këshillit fiskal, Abdulmenaf Bexheti, i cili e dha vlerësimin për Buxhetin e projektuar.
Të ardhurat e përgjithshme në Propozim-buxhetin për vitin e ardhshëm janë projektuar në 374,7 miliardë denarë, shpenzimet në 413,9 miliardë denarë, ndërsa investimet kapitale në 40,5 miliardë denarë ose 650 milionë euro. Rritja ekonomike është projektuar në 3,8 për qind, inflacioni në 2,5, ndërsa deficiti buxhetor në 3,5 për qind nga PBB.
Seanca plenare, ku do të shqyrtohet Propozim-buxheti për vitin 2026, sipas paralajmërimeve, është planifikuat të mbahet më 9 dhjetor.
-
Lajme nga rajoni2 months agoTirana mirëpret në tetor Forumin e parë të Investimeve BE-Ballkani Perëndimor
-
Lajme nga vendi2 weeks agoBilall Kasami : Mega projekti që po bëhet realitet investim prej 70 milionë denarëve Tetova po transformohet
-
Lajme nga vendi1 week agoUniversiteti i Tetovës shpreh ngushëllime për vdekjen e studentes Daorsa Spahija

