Lajme nga vendi
4.800 fëmijë në listën e pritjes: Çerdhet në RMV të stërmbushura me fëmijë janë një ngarkesë e rëndë për familjet
Në çerdhet e fëmijëve në Maqedoninë e Veriut nuk ka vend për rreth 4.800 fëmijë, ata janë në lista pritjeje, ndërsa prindërit e gjinden si të munden. Ata i angazhojnë gjyshërit, lënë punën ose bëjnë shpenzime serioze shtesë për çerdhet private të fëmijëve ose për personat e tjerë që i angazhojnë për tu kujdesur për fëmijët e tyre, shkruan Prizma.
Autoritetet janë të vetëdijshme për problemin që po zgjat tashmë prej vitesh dhe për këtë flasin hapur, madje janë ata që kanë dalë me këto numra, por masat që po i planifikojnë janë të pakompletuara.
Nëse do të realizohen planet e tyre, çerdhet e reja dhe të zgjeruara do të pranonin vetëm rreth gjysmën e fëmijëve në listën e gjatë të pritjes, ndërsa nuk ka kurrfarë masash urgjente që do tua lehtësonin këtyre mijëra prindërve që ta zgjidhin problemin për përkujdesjen e fëmijëve të tyre brenda një afati më të shkurtër kohor.
Lënie të vendeve të punës dhe shuma astronomike për çerdhe private
Pyetësori i BIRN lidhur me këtë problem, në të cilin qytetarët në mënyrë anonime mundën të ndajnë përvojat e tyre, nxori në pah se disa familje po vuajnë pasoja të rënda sepse nuk ka se kush të kujdeset për fëmijët e tyre.
“Kam mbetur pa punë me dy fëmijë të vegjël. Pushimi i lindjes më mbaroi në muajin tetor dhe më duhej ta lija punën dhe të qëndroj në shtëpi”, tha për BIRN një nënë nga Manastiri, e cila ende pret përgjigje nga çerdhja e fëmijëve.
“Një person më shpejt mund ta mbarojë fakultetin sesa ta regjistrojë një fëmijë në çerdhe”, tha ajo me cinizëm.
Të njëjtin fat e ka pasur edhe një çift nga Shkupi.
“Deri në moshën dy vjeçare për fëmijën kujdesej gjyshja, por pas kësaj nëna e fëmijës e la punën”, ka shkruar një prind nga Komuna e Aerodromit.
Ndërsa disa prindër të tjerë bëjnë shpenzime serioze shtesë për të gjetur një mënyrë për tu përkujdesur për fëmijët.
Sfida shtesë për prindërit me fëmijë me nevoja të veçanta
“Në Manastir nuk ka asnjë çerdhe të fëmijëve në të cilin ka të punësuar një defektolog . Kemi pritur me vite, por asnjëherë nuk ia dola mbanë ta regjistroj fëmijën tim në çerdhe”, thotë një nënë nga Manastiri, të cilës iu desh ta lërë punën e saj që të mund të kujdesej për djalin e saj me paralizë cerebrale.
Një nënë tjetër, edhe ajo nga Komuna e Aerodromit, e cila iu përgjigj këtij pyetësori, më pas në një bisedë me BIRN tha se ajo dhe bashkëshorti i saj u përpoqën ta regjistronin djalin e tyre në një çerdhe shtetërore që kushton 1.490 denarë në muaj, por nga atje u patën thënë se do i kontaktonin sapo të kishin një vend vakant.
Në ndërkohë djalin e kishin regjistruar në një çerdhe private ku paguanin 18.000 denarë në muaj.
“Nuk është normale që çerdhet private të kushtojnë 12 herë më shumë se ato publike”.
“Po të kishte qenë më e ulët pagesa, atëherë çerdhetshtetërore nuk do të ishin aq të stërngarkuara”, tha ajo.
Por çerdhet private nuk janë një opsion që mund ta përballojnë një numër i madh i familjeve, sidomos në këtë kohë kur shpenzimet për jetesë janë shumë të larta. Prandaj nuk është për t’u habitur fakti që rreth një e treta e prindërve që iu përgjigjën pyetësorit tonë problemin e “zgjidhën” me ndihmën e gjyshërve dhe të afërmve të tjerë.
Zgjidhje jo të plota
Informacionin për 4.800 fëmijët në listën e pritjes për BIRN e ndau Gjoko Vellkovski, zëvendësministër i politikës sociale, demografisë dhe rinisë.
Vellkovski thotë se deri në shtator të këtij viti do të ndërtohen çerdhe të reja për fëmijë, do të zgjerohen objektet ekzistuese dhe do të rregullohen objektet e vjetra. Ai si shembull e theksoi konviktin në Jegunoc, i cili nuk ishte më në përdorim, por që tani është shndërruar në një çerdhe fëmijësh me dy dhoma për aktivitete.
Por me këtë problemi i mungesës së vendeve nëpër çerdhe do të zgjidhet vetëm pjesërisht.
“Nëse e gjithë kjo përfundohet atëherë do të ketë vende për 2.800 fëmijë, pra deri në shtator të këtij viti lista e pritjes do të zvogëlohet për 55-58 përqind”, tha zëvendësministri.
Megjithatë, rreth 2.000 fëmijë do të mbeten pa vendin e tyre në çerdhe, ndërsa zgjidhjet që po i shqyrton Ministria do të jenë në dispozicion vetëm për familjet në gjendje më të mirë financiare.
Kështu, po shqyrtohet opsioni i subvencioneve që do ta lehtësonte procesin e hapjes së çerdheve private, por jo edhe për një kompensim për familjet që do t’ua lehtësonte përballimin me ato shpenzime.
Nga ana tjetër, për përkujdesëset ose për dadot, të cilat në të shumtën e rasteve punojnë në mënyrë informale dhe nuk i raportojnë të ardhurat, po shqyrtohen mundësitë që ata ta zyrtarizojnë punën dhe të paguajnë kontribute, kjo me licencë nga Ministria e Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë.
Në këtë mundësi do të ofrohej një mundësi ligjore dhe e sigurt për kujdesin e fëmijëve, por opsioni i punësimit të dadove me orar të plotë nuk është aspak i lirë për prindërit – çmimet për këto shërbime variojnë nga 20.000 denarë e më shumë.
Sipas Entit Shtetëror të Statistikave në vitin 2023 numri i fëmijëve të regjistruar në çerdhe/qendra për zhvillimit e hershëm të fëmijëve ka qenë 37.804. sipas kësaj, mungesë të vendeve ka për rreth 11 përqind të fëmijëve, prindërit e të cilëve duan t’i regjistrojnë në çerdhe.
Zëvendësministri thotë se mungesa më e madhe e vendeve është e koncentruar në komunat Aerodrom, Gjorçe Petrov, Gazi Baba dhe Kisella Voda. Dhe sipas më shumë se njëqind përgjigjeve në pyetësorin e BIRN është e qartë se problemi është më serioz në Shkup. Rreth një e katërta e përgjigjeve që i kemi marrë në këtë pyetësor kanë qenë konkretisht për Komunën e Aerodromit.
Vellkovski është i vetëdijshëm se ky problem është edhe si pasojë e planifikimit joadekuat.
“Kur rritet një komunë duhet të mendohet për të gjithë infrastrukturën. Por, kjo gjë nuk është bërë. Ministria ka biseduar, para së gjithash, me komunat e Shkupit për ta ulur presionin ndaj tyre, investimet këtu janë më të mëdha”, tha Vellkovski për BIRN.
Por, numri i fëmijëve që presin me siguri është edhe më i madh
Në një intervistë për 360 Gradë, Vllatko Gjorçev, koordinatori kombëtar për demografi, rini dhe kapital njerëzor, ngriti alarmin për uljen e ndjeshme të natalitetit.
Ndër zgjidhjet e mundshme Gjorçev e përmend ndërtimin e më shumë çerdheve, por ai ndau shumë më tepër kohë për bisedën për promovimin e disa vlerave te popullata.
“Duhet ta përcjellim mesazhin tek të rinjtë se martesa dhe familja janë një vendim i mirë”, tha Gjorçev në fund të janarit të këtij viti.
Por, në praktikë, ata që vendosin të krijojnë një familje përballen me probleme të shumta kur bëhet fjalë për sigurimin e kujdesit adekuat për fëmijët e tyre.
Përveç mungesës së vendeve, disa prindër na u ankuan se grupet e çerdheve kishin numër tepër të madh të fëmijëve.
“Mungesa e punonjësve dhe e hapësirës është e tmerrshme. Në një klasë të paraparë për 15 fëmijë, janë regjistruar më shumë se 45, me vetëm dy përkëdhelëse dhe pa asnjë edukatore. Tek grupet për fëmijët nga 0 deri në 2 vjet ka 50 foshnja”, u ankua një prind nga Komuna e Aerodromit.
Ministria e Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë parashikon grupe deri në 30 fëmijë vetëm për fëmijët parashkollorë. Për shembull, për fëmijët nga 18 muaj deri në dy vjet grupet duhet të kenë nga 10 deri në 12 fëmijë.
Në nivel operativ komunat janë përgjegjëse për çerdhet dhe për këtë arsye shpesh në mbledhjet komunale merren vendime për rritjen e numrit të fëmijëve në grupe.
“Na thanë se para nesh ka pasur 800 aplikime për pranim në çerdhe dhe se e kanë të pamundur ta pranojnë fëmijën tonë”, kanë shkruar disa prindër nga Shkupi.
Kështu që edhe pse në letër në listën e pritjes mund të ketë rreth 4.800 fëmijë, në realitet numri i fëmijëve në listat e pritjes do të ishte shumë më i madh nëse çerdhet do t’i respektonin standardet e përcaktuara nga Ministria.
“Me lidhje” është më e lehtë
Pothuajse gjysma e të anketuarve thanë se ishin të detyruar të gjenin lidhje për t’i regjistruar fëmijët e tyre në çerdhe.
“Edhe pse vetë akti i kërkimit të lidhjeve është i neveritshëm dhe imoral për ne, ne shkelëm vlerat tona morale dhe e gjetëm një lidhje. Nuk jemi aspak krenarë për këtë”, tha për BIRN një nënë nga Komuna Qendër.
Edhe një nënë tjetër nga Aerodromi e mësuar nga përvoja e keqe me fëmijën e saj të parë të cilin arriti ta regjistrojë në çerdhe vetëm pas një viti, e regjistroi fëmijën e saj të dytë në listën e pritjes menjëherë pas lindjes.
“Para nesh në listën e pritjes kishte rreth 900 fëmijë dhe ne pritëm me durim, derisa e kuptuam që me lidhje fëmijët i regjistronin brenda natës”, shkroi ajo.
Prindërit gjithashtu ankohen se ndonjëherë regjistrohen edhe fëmijë nga komunat e tjera, edhe pse ligji parashikon që në çerdhe të mund të regjistrohen vetëm fëmijët që jetojnë në atë komunë.
Kështu që, kur prindërit kërkojnë lidhje, ata shpeshherë u drejtohen të njohurve të tyre që punojnë në komunën ku jetojnë.
Më pak çerdhe, më pak gra të punësuara
Sipas hulumtimit të Reaktor, “Disponueshmëria e çerdheve dhe barazia gjinore në tregun e punës”, mungesa e çerdheve ka një efekt të rëndësishëm tek gratë.
Hulumtimi konstaton se “në komunat në të cilat ka të paktën një çerdhe të fëmijëve, përqindja e grave të punësuara është mesatarisht 34,6 përqind, ndërsa në komunat pa çerdhe të fëmijëve përqindja e grave të punësuara është 21,3 përqind”.
Madje, një prindi nga një komunë e Shkupit, i cili iu përgjigj anketës së BIRN, i është thënë se fëmija i tij do të mund të regjistrohej në çerdhe vetëm nëse lidhja e tij ishte kryetari i komunës.
Ndërsa për njërin nga prindërit e anketuar lidhja që e ka ndihmuar atë për ta regjistruar fëmijën e tij në çerdhe ka qenë pikërisht kryetari i komunës.
“Të gjithë janë jashtëzakonisht të sjellshëm dhe ekspeditiv kur thoni se vini me rekomandim nga kryetari i komunës. Funksionon për mrekulli, ua rekomandoj të gjithëve këtë përvojë”, thotë me sarkazëm një prind që në këtë mënyrë për tre ditë arriti ta regjistrojë fëmijën e tij në çerdhe.
Është e vështirë të çrrënjoset kjo praktikë tek qytetarët kur bëhet fjalë për sigurimin e kujdesit të nevojshëm për fëmijët e tyre kur ka një mungesë të theksuar të çerdheve.
Sipas hulumtimit të Reaktor, përqindja më e lartë e fëmijëve të fëmijëve të regjistruar në çerdhe në vitin 2021 është evidentuar në Komunën Qendër – 64,3 përqind.
Asnjë komunë tjetër nuk ka arritur të regjistrojë në çerdhe as edhe gjysmën e fëmijëve që jetojnë në to. Ndërsa në Shuto Orizare dhe Likovë përqindja e fëmijëve të vendosur në çerdhe ishte nën 3 përqind.
Sa për krahasim, përderisa mesatarja e fëmijëve të regjistruar në çerdhen e fëmijëve nga mosha trevjeçare deri në moshën kur fillon arsimi i detyrueshëm në BE është 92,2 përqind, në Maqedoni kjo përqindje është vetëm 39,8.
Lajme nga vendi
Jozyrtarisht ky është draft-ligji për përfaqësim të drejtë, vlerësuar pozitivisht nga Venecia (DOKUMENT)
Iliria News Agency (INA) ka siguruar versionin e draft-ligjit për Përfaqësim Adekuat dhe të Drejtë, të dorëzuar nga Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut në Komisionin e Venecias.
Drafti ka marrë vlerësim pozitiv nga ekspertët ndërkombëtarë, duke theksuar rëndësinë e tij për garantimin e përfaqësimit të barabartë të të gjitha komuniteteve në institucionet publike dhe organet shtetërore.
Ky draft-ligj siç thuhet ka për qëllim të sigurojë:
Përfaqësim proporcional të qytetarëve sipas të dhënave të fundit të regjistrimit të popullsisë;
Trajtim të drejtë dhe mundësi të barabarta për të gjithë qytetarët në punësim dhe avancim në administratën publike;
Monitorim dhe analiza të vazhdueshme për të garantuar barazinë dhe përfshirjen e komuniteteve;
Krijimin e mekanizmave institucionalë për të përmirësuar përfaqësimin e komuniteteve të nën-përfaqësuara.
Draft-ligji është përgatitur duke respektuar parimet kushtetuese, standardet ndërkombëtare dhe synon të forcojë kohezionin social dhe përfshirjen qytetare në nivelin qendror dhe lokal, përcjell INA. Për këtë projekt-ligj që pritet të marrë dritë jeshile në Kuvend, pritet të hapet debat parlamentar por edhe në opinionin publik.
Më poshtë gjendet projekt-ligji i plotë në shqip, i përkthyer nga versioni i Komisionit të Venecias, ndërsa në link teksti origjinal KËTU:
PROJEKT-LIGJI PËR PËRFAQËSIM ADEKUAT DHE TË DREJTË
(Përkthim profesional nga versioni anglisht i CDL-REF(2025)037)
Lënda e rregullimit
Neni 1
(1) Me këtë ligj rregullohet respektimi, afirmimi, promovimi dhe monitorimi i përfaqësimit adekuat dhe të drejtë të qytetarëve që u përkasin të gjitha komuniteteve në organet e pushtetit shtetëror dhe në institucionet e tjera publike në të gjitha nivelet, si vlerë themelore e rendit kushtetues të Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Përkufizime
Neni 2
(1) Për qëllimet e këtij ligji, termat e mëposhtëm kanë kuptimin si vijon:
Përfaqësim adekuat është përfaqësimi i qytetarëve që u përkasin të gjitha komuniteteve në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet e tjera publike në të gjitha nivelet, i cili përafërsisht pasqyron pjesëmarrjen e tyre në popullsi, sipas të dhënave të regjistrimit të fundit të popullsisë.
Përfaqësim i drejtë është përfaqësimi i qytetarëve që u përkasin të gjitha komuniteteve në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet e tjera publike në të gjitha nivelet, duke siguruar trajtim të drejtë dhe mundësi të barabarta për të gjithë qytetarët, me respektimin e rregullave të kompetencës dhe integritetit që rregullojnë administratën publike.
Qëllimet
Neni 3
(1) Qëllimi i këtij ligji është respektimi, afirmimi dhe promovimi i përfaqësimit adekuat dhe të drejtë të qytetarëve që u përkasin të gjitha komuniteteve në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet e tjera publike në të gjitha nivelet.
(2) Ky ligj siguron qasje të barabartë në punësim dhe avancim në punë, pjesëmarrje dhe përfaqësim të qytetarëve në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet e tjera publike në të gjitha nivelet, si dhe nxit përfshirjen dhe forcimin e kohezionit shoqëror përmes vendosjes së mekanizmave institucionalë dhe proceduralë.
Fusha e zbatimit
Neni 4
(1) Respektimi, afirmimi, promovimi dhe monitorimi i përfaqësimit adekuat dhe të drejtë të qytetarëve që u përkasin të gjitha komuniteteve, në përputhje me këtë ligj, zbatohet në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet e tjera publike në të gjitha nivelet.
Parimet
Neni 5
(1) Përfaqësimi adekuat dhe i drejtë, si vlerë themelore e rendit kushtetues, realizohet në përputhje me parimet e:
mosdiskriminimit dhe mundësive të barabarta;
meritës, profesionalizmit, kompetencës dhe integritetit;
transparencës dhe llogaridhënies në proceset e punësimit dhe avancimit;
përfshirjes dhe kohezionit shoqëror.
Deklarimi i lirë i përkatësisë
Neni 6
(1) Çdo qytetar ka të drejtë të deklarojë lirisht përkatësinë e tij ose të saj ndaj cilitdo komunitet në shtet. Kjo e drejtë ushtrohet individualisht ose së bashku me qytetarë të tjerë që u përkasin të njëjtit ose një komuniteti tjetër, pa asnjë formë detyrimi.
(2) Deklarimi i përkatësisë etnike është vullnetar.
(3) Qytetari ka të drejtë të mos deklarojë përkatësinë e tij ose të saj ndaj asnjë komuniteti. Mosdeklarimi nuk mund të ndikojë në ushtrimin e të drejtave dhe lirive të tij ose të saj, as në pozitën e tij ose të saj juridike.
(4) Deklarimi i lirë i përkatësisë së qytetarëve mund të kushtëzohet me kritere objektive me qëllim parandalimin e keqpërdorimit të deklarimit arbitrar.
Bazat për zbatimin e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë
Neni 7
(1) Qytetarët që u përkasin të gjitha komuniteteve gëzojnë përfaqësim adekuat dhe të drejtë në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet e tjera publike, në të gjitha nivelet.
(2) Përfaqësimi sipas paragrafit (1) realizohet në bazë të rezultateve të regjistrimit të fundit të popullsisë, të drejtave të fituara dhe marrëveshjeve ndërkombëtare që janë pjesë përbërëse e rendit juridik të brendshëm, në përputhje me Kushtetutën.
(3) Respektimi i përfaqësimit adekuat dhe të drejtë duhet të sigurojë trajtim të barabartë për të gjithë qytetarët, pa diskriminim, dhe të zbatohet në përputhje me parimet e barazisë, meritës dhe kompetencës profesionale.
(4) Trajtimi preferencial për arritjen dhe promovimin e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë të komuniteteve të nënpërfaqësuara, me qëllim sigurimin e barazisë efektive, nuk konsiderohet diskriminim.
Masat për sigurimin e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë
Neni 8
(1) Organet shtetërore dhe institucionet e tjera publike, në të gjitha nivelet, në përputhje me Kushtetutën dhe ligjin, ndërmarrin masa për të siguruar barazi të plotë dhe efektive të qytetarëve, me qëllim respektimin, afirmimin, promovimin dhe mbrojtjen e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë të qytetarëve që u përkasin të gjitha komuniteteve.
(2) Vëmendje e veçantë i kushtohet masave për përmirësimin e përfaqësimit të qytetarëve që u përkasin komuniteteve të nënpërfaqësuara në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet e sektorit publik.
Trupi koordinues për monitorimin e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë
Neni 9
(1) Me qëllim monitorimin e gjendjes dhe promovimin e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë, themelohet Trupi Koordinues për Zbatimin e Përfaqësimit Adekuat dhe të Drejtë të Qeverisë (në vijim: Trupi Koordinues).
(2) Trupi Koordinues funksionon në bashkëpunim me Agjencinë për Nëpunës Administrativë (në vijim: Agjencia).
(3) Përbërja e Trupit Koordinues përcaktohet nga Qeveria. Trupi drejtohet nga njëri prej zëvendëskryeministrave dhe përbëhet nga ministra, një përfaqësues i Agjencisë, një përfaqësues i Avokatit të Popullit, një përfaqësues i Komisionit për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi dhe një përfaqësues i komunitetit akademik.
(4) Organizimi dhe mënyra e punës së Trupit Koordinues rregullohen me akt të propozuar nga Trupi Koordinues dhe të miratuar nga Qeveria.
(5) Trupi Koordinues, me iniciativë të vet ose me propozim të një institucioni kompetent, mund të propozojë rishikimin e politikave, programeve dhe planeve për punësim dhe avancim në sektorin publik, me qëllim përmirësimin e përfaqësimit.
(6) Trupi Koordinues monitoron dhe vlerëson zbatimin e të drejtave të qytetarëve që u përkasin të gjitha komuniteteve, si dhe gjendjen e marrëdhënieve ndëretnike në sektorin publik, dhe në këtë bazë propozon masa për promovimin e barazisë, përfshirjes dhe efikasitetit të administratës publike.
Monitorimi dhe analiza e gjendjes lidhur me përfaqësimin adekuat dhe të drejtë
Neni 10
(1) Trupi Koordinues, në bashkëpunim me Agjencinë, monitoron dhe analizon rregullisht zbatimin e masave dhe aktiviteteve për sigurimin e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë dhe përgatit raport të paktën një herë në vit, i cili i paraqitet Qeverisë.
(2) Me kërkesë të Trupit Koordinues, të gjitha organet kompetente janë të detyruara që brenda 30 ditëve nga marrja e kërkesës të dorëzojnë të dhëna dhe informacione lidhur me gjendjen e përfaqësimit.
(3) Të dhënat dhe informacionet përfshijnë veçanërisht:
të dhëna statistikore mbi përfaqësimin;
të dhëna nga regjistri i të punësuarve në sektorin publik;
të dhëna për masat e zbatuara dhe nivelin e zbatimit të tyre;
informacione mbi vështirësitë në zbatim;
shpenzimet financiare vjetore;
masat dhe shpenzimet e planifikuara për vitin e ardhshëm fiskal;
dhe informacione të tjera.
(4) Gjatë përpunimit dhe dorëzimit të të dhënave personale respektohen dispozitat e Ligjit për Mbrojtjen e të Dhënave Personale.
(5) Në rast të mosdorëzimit të të dhënave brenda afatit, Trupi Koordinues e njofton Qeverinë me raport të veçantë.
Planifikimi i punësimit
Neni 11
(1) Agjencia, në bashkëpunim me Trupin Koordinues, miraton metodologji për planifikimin e punësimit në sektorin publik në përputhje me parimin e përfaqësimit adekuat dhe të drejtë.
(2) Gjatë planifikimit vjetor të punësimit, institucionet publike janë të detyruara të marrin parasysh planin e shpërndarjes së punësimeve të reja, të përgatitur sipas metodologjisë.
(3) Shpërndarja bazohet në përqindjen e përfaqësimit të të punësuarve në fillim të vitit kalendarik, duke marrë parasysh të dhënat e regjistrimit të fundit të popullsisë dhe përfaqësimin në nivel qendror dhe/ose lokal.
(4) Nëse konstatohet mbipërfaqësim i një komuniteti, Trupi Koordinues propozon masa për rishpërndarjen e punësimeve të reja. Në institucionet ku përfaqësimi adekuat është arritur ose tejkaluar, nuk planifikohen punësime të reja mbi këtë bazë për aq kohë sa kjo gjendje vazhdon.
Ngritja e ndërgjegjësimit publik
Neni 12
(1) Institucionet e sektorit publik ndërmarrin aktivitete për ngritjen e ndërgjegjësimit publik, promovimin e edukimit dhe zhvillimit profesional lidhur me zbatimin e parimit të përfaqësimit adekuat dhe të drejtë.
(2) Këto aktivitete mund të përfshijnë trajnime, fushata publike, seminare, konsultime, mbështetje për përgatitjen e akteve të brendshme, udhëzime dhe forma të tjera edukimi dhe informimi.
(3) Trupi Koordinues, përmes raportit vjetor drejtuar Qeverisë, paraqet edhe informacion mbi aktivitetet e ndërmarra dhe rekomandime për përmirësim.
(4) Mjetet financiare sigurohen nga buxhetet e institucioneve kompetente dhe nga burime të tjera në përputhje me ligjin.
Promovimi dhe edukimi
Neni 13
(1) Institucionet e sektorit publik, brenda kapaciteteve dhe kompetencave të tyre, inkurajojnë pjesëmarrjen e të punësuarve nga të gjitha komunitetet në programe arsimimi, trajnimi dhe zhvillimi profesional, me qëllim përmirësimin e kompetencave dhe zbatimin e parimit të përfaqësimit adekuat dhe të drejtë.
Dispozita kalimtare dhe përfundimtare
Neni 14
(1) Aktet nënligjore të parashikuara me këtë ligj miratohen brenda gjashtë muajve nga hyrja në fuqi e tij.
(2) Qeveria, brenda gjashtë muajve nga hyrja në fuqi e këtij ligji, përgatit rishikimin e të gjitha ligjeve që përmbajnë dispozita lidhur me përfaqësimin adekuat dhe të drejtë dhe paraqet propozime për harmonizimin e tyre.
Hyrja në fuqi
Neni 15
(1) Ky ligj hyn në fuqi ditën e tetë nga data e publikimit në “Fletoren Zyrtare të Republikës së Maqedonisë së Veriut”.
Moti sot me diell dhe me vranësira të vogla deri në mesatare. Në orët e mëngjesit në disa vende do të ketë paraqitje të mjegullës. Do të fryjë erë e dobët deri në mesatare nga drejtimi veriperëndimorë. Temperatura minimale do të jetë në interval prej -6 deri në 0, ndërsa ajo maksimale do të arrij nga 9 deri në 13 gradë.
Në Shkup paradite në disa pjesë të luginës do të ketë paraqitje të mjegullës. Gjatë ditës moti do të jetë me diell. Temperatura minimale do të ulet në -5, ndërsa ajo maksimale do të arrij në 9 gradë Celsiusë.
Lajme nga vendi
Konfiskohen vegla pune dhe rroba në dy raste të ndryshme në autostradën Tabanoc–Kumanovë
Nga Ministria e Punëve të Brendshme njoftojnë se gjatë ditës së djeshme, në autostradën Tabanoc–Kumanovë, në dy raste të ndara, kanë privuar nga liria B.I. (38) nga Kumanova dhe B.S. (41) nga Shkupi.
Fillimisht, nëpunësit policorë ndaluan një automjet pasagjerësh të tipit “Golf”, me targa të Kumanovës, të drejtuar nga B.I. Gjatë kontrollit të automjetit u gjetën 272 copë mallra të ndryshme të brenduara, pa dokumentacion përkatës. Mallrat u sekuestruan, ndërsa personi u privua nga liria.
MPB njofton se në rastin e dytë, nëpunësit policorë ndaluan një automjet pasagjerësh të tipit “Mercedes”, me targa të Shkupit, të drejtuar nga B.S. Gjatë kontrollit të automjetit u gjetën 174 copë vegla të ndryshme pune, elektrike dhe me bateri, gjithashtu pa dokumentacion. Automjeti dhe veglat u sekuestruan, ndërsa personi u privua nga liria.
Pas dokumentimit të plotë të rasteve, do të parashtrohen kallëzimet përkatëse.
S’ka paqe për Australinë! Sulm vandal në varrezat myslimane, gjenden koka të prera…
Sulmuesi nga Sidney është pjesë e klubit serb të gjuetisë “Zastava”
Jozyrtarisht ky është draft-ligji për përfaqësim të drejtë, vlerësuar pozitivisht nga Venecia (DOKUMENT)
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
Visar Ganiu ua uron Kurban Bajramin: Ju uroj që kjo festë e shenjtë t’ju sjellë paqe në zemër | VIDEO
Aksident tragjik në autostradën Tetovë – Gostivar, humb jetën një grua 33 vjeçare | VIDEO
Shkup, panairi i patundshmërive të Dubait! Citi Casa rikthehet në hapësirat e COWORK21 më 31 maj dhe 1 qershor
-
Lajme nga vendi2 months agoBilall Kasami : Mega projekti që po bëhet realitet investim prej 70 milionë denarëve Tetova po transformohet
-
Lajme nga vendi1 month agoUniversiteti i Tetovës shpreh ngushëllime për vdekjen e studentes Daorsa Spahija
-
Lajme nga vendi2 months agoEdhe LSDM del me vlerësimet e saj: Me këtë rezultat, VMRO-DPMNE do të kishte 52 deputetë, kurse ne 21