Lajme nga vendi
Maqedonia dhe Hungaria “kampione” sipas inflacionit në rajon
Viti i fundit ekonomik, krahas rrethanave të shumta, të paktën të pafavorshme, ishte ndoshta më i shënuar nga rikthimi i inflacionit.
Lufta në Ukrainë, thatësira, rritja globale e çmimeve të energjisë dhe ushqimeve e kanë kthyer botën në vitet 1970, një kohë e inflacionit dyshifror dhe rritjes së dobët ekonomike.
Në Shtetet e Bashkuara, Gjermani dhe Britaninë e Madhe, inflacioni vitin e kaluar arriti në nivelet më të larta në dyzet vitet e fundit.
Në Amerikë në nëntor ishte 7.3 për qind dhe në Eurozonë ishte 10 për qind.
Është interesante se inflacioni në Japoni është më i larti që nga viti 1991 dhe është 3.8 për qind.
Duhet thënë gjithashtu se në Kinë rritja e çmimeve të konsumit ishte vetëm 1.6 për qind.
Në Serbi, inflacioni vjetor në nëntor arriti në 15.1 për qind dhe po të shkosh sipas statistikave të Bankës Popullore të Serbisë. Që nga viti 2007 inflacioni vjetor nuk ka arritur në 15 për qind (në qershor 2011 ishte afër 14.9 për qind). .
Disa vende në Evropë, veçanërisht në Evropën Qendrore dhe Lindore, kanë rritje më të lartë të çmimeve të konsumit. Për shembull, inflacioni vjetor në Lituani arriti në 22.9 për qind në nëntor dhe 21.8 për qind në Letoni.
Hungarezët patën një inflacion prej 22.5 për qind në nëntor, me një rritje të çmimeve të ushqimeve deri në 43.8 për qind krahasuar me nëntorin 2021.
Megjithatë, rekordmen në Evropë është Turqia me inflacion prej 84.4 për qind dhe në kuadër të saj, një rritje e çmimeve të ushqimeve prej 102.6 për qind për vitin që përfundon në nëntor.
Pas Hungarisë, Maqedonia ka inflacionin më të lartë me 19,5 për qind, e ndjekur nga Mali i Zi me 17,5 për qind dhe rritje e lartë e çmimeve të ushqimeve prej 30 për qind.
Inflacioni i nëntorit në BiH është 16.3 për qind, në Kroaci 13.5 për qind, ndërsa Shqipëria ka një nga normat më të ulëta të inflacionit në Evropë, vetëm 7.9 për qind.
Duhet thënë se një nga arsyet e diferencës së inflacionit midis vendeve është shkalla në të cilën vendet kanë ndërhyrë për të mbrojtur popullsinë nga rritja e çmimeve.
Kështu, në Eurozonë rritja e çmimit të energjisë është 34.9 për qind, ndërsa në vende si Serbia dhe veçanërisht Shqipëria, një pjesë të mirë të rritjes së çmimit e mori shteti duke ngrirë apo kufizuar rritjen e çmimit të energjisë elektrike dhe gaz për familjet.
Nëse ka diçka pozitive në lidhje me këto rritje masive të çmimeve, është se rritja e inflacionit duket se ka arritur kulmin në shumë vende dhe tani ka filluar të bjerë.
Çmimet e ushqimeve dhe të energjisë duket se janë kontribuuesit më të mëdhenj në këtë, të cilat kontribuan më së shumti në rritjen e shpejtë të çmimeve.
Sipas indeksit të çmimeve të ushqimeve të FAO-s, çmimet globale në nëntor të këtij viti ishin vetëm 0.3 për qind më të larta se çmimet në të njëjtin muaj të vitit të kaluar.
Çmimet e drithërave ranë me 1.3 për qind krahasuar me muajin tetor, por janë ende 6.3 për qind mbi nivelin e vitit të kaluar.
Çmimet e qumështit kanë rënë në pesë muajt e fundit, por janë ende 9.2 për qind mbi ato të nëntorit të vitit të kaluar. E njëjta gjë është edhe me mishin, i cili është ende 4.1 për qind më i shtrenjtë se një vit më parë.
Vetëm sheqeri është 4.9 për qind më i lirë se vitin e kaluar.
Dhe gjendja e tregut të energjisë është stabilizuar. Çmimi i gazit në Evropë (çmimi holandez TTF) është rikthyer në nivelin e fundit të shkurtit 2022, para luftës në Ukrainë.
Çmimi i një megavat-orë gazi një ditë më parë ishte 76.3 euro. Çmimi maksimal arriti në 342.8 euro për megavat orë.
Megjithatë, është ende larg çmimeve të benzinës në gjysmën e parë të vitit të kaluar, të cilat ishin rreth 18 euro për megavat orë.
Në stabilizimin e çmimit të benzinës ka ndikuar mbushja maksimale e depozitave evropiane të gazit, por kjo nuk është garanci që vitin e ardhshëm, kur të vijë koha e mbushjes së magazinave për dimrin e ardhshëm, çmimet nuk do të fillojnë të kërcejnë më.
Dhe çmimi me shumicë i energjisë elektrike ra në një nivel prej rreth 140 euro për megavat orë dhe në vjeshtë për pak ditë arriti në nivele të pabesueshme rreth 1000 euro për megavat orë.
Lajme nga vendi
MASH krijon mundësi për zhvillim të vazhdueshëm profesional të mësimdhënësve me fokus në kompetencat digjitale
Zhvillimi i shpejtë teknologjik imponon nevojën për avancimine vazhdueshëm të kompetencave digjitale të mësimdhënësve, në mënyrë që ata të mund të realizojnë mësimin me cilësi dhe t’i njoftojnë nxënësit me trendet bashkëkohore. Për këtë qëllim, Ministria e Arsimit dhe Shkencës, në bashkëpunim me Zyrën për Zhvillimin e Arsimit dhe disa partnerë, veçanërisht gjatë vitit të fundit, është fokusuar në organizimin e trajnimeve për zhvillimin e aftësive digjitale të stafit mësimor dhe profesional në shkolla.
Këtë e theksoi sekretarja shtetërore në MASH, Elena Ivanovska, në panel-diskutimin të dedikuar aftësive digjitale dhe inkluzivitetit, në kuadër të konferencës “Transformimi i të Ardhmes: Strategjia Digjitale për Shoqëri Moderne”,të organizuar nga Ministria për Transformim Digjital.
Këtë vit shkollor, inteligjenca artificiale është përfshirë në mësim. Është përgatitur udhëzues për mësimdhënësit, bashkëpunëtorët profesionalë dhe nxënësit për përdorimin etik të mjeteve të inteligjencës artificiale për qëllime arsimore,dhe në bashkëpunim me Fakultetin e Informatikës në Shtip, FEIT dhe Brainster në Shkup organizojmë trajnime cilësore të dedikuara kësaj teme. Deri tani janë përfshirë mbi 1000 mësimdhënës dhe trajnimet do të vazhdojnë edhe vitin e ardhshëm”, tha Ivanovska, duke shtuar se zhvillimi i aftësive digjitale dhe të gjelbërta te mësimdhënësit është edhe detyrim i shtetit, i cili rrjedh nga Plani për rritje të vendeve të Ballkanit Perëndimor, i përgatitur nga Bashkimi Evropian.
Ivanovska potencoi se paralelisht vazhdon edhe pajisja e shkollave me pajisje bashkëkohore të TIK-ut, duke informuar se në 100 shkolla është vendosur infrastrukturë rrjeti për internet të sigurt pa tela, ndërsa janë prokuruar kompjuterë personalë, tabela inteligjente, projektorë dhe teknologji të tjera.
Gjithashtu, theksoi se Qeveria аktuale dhe MASh-i realizojnë proces të optimizimit të rrjetit shkollor, që nënkupton transferimin e nxënësve nga shkollat më të vogla rajonale në mjediset rurale më të mëdha, zakonisht shkollat qendrore ku ka numër shumë më të madhë fëmijësh, që është e rëndësishme për socializimin dhe posedojnë pajisje më të mira. Kjo siguron qasje të barabartë në arsim cilësor për të gjithë fëmijët, përfshirë edhe zhvillim të barabartë të aftësive digjitale.
Në panel-diskutim u drejtuan edhe zëvendësministri i administratës publike, Llaze Jaçimoski, dekani i FETTI Prof. Dr. Petre Llameski, Prof.Dr. Dimitar Tashkovski nga FETTI dhe Bojana Bajiq nga ReSPA – Regional School of Public Administration.
Ministria e Arsimit dhe Shkencës
Lajme nga vendi
Aliu për vdekjen e foshnjës në Klinikën E Gjinekologjisë: Presim rezultatet nga Komisioni i Ekspertëve
Ministri i Shëndetësisë Azir Aliu, sot është pyetur në lidhje me rastin e vdekjes së foshnjës në Klinikën e Gjinekologjisë në Shkup, për të cili tha se është formuar komision ekspertësh dhe priten rezultatet e raportit.
“Inspektorati Shëndetësor dhe Sanitar ka përfunduar tashmë procedurat dhe kishte edhe konferencë për shtyp. Nuk janë konstatuar procedura administrative që nuk janë zbatuar. Komisioni është formuar dhe sot është në terren. Të presim rezultatet edhe nga obduksioni për të përmbledhur të gjitha gjetjet dhe më pas do të japim informacion”, tha Aliu.
I pyetur se pse Inspektorati nuk kishte marrë parasysh në raportin e tij një njoftim nga shefja e repartit të Klinikës së Gjinekologjisë që tregonte trajtim të pa kujdesshëm të të porsalindurit, ministri shpjegoi se ai ishte në një udhëtim zyrtar dhe nuk kishte mundur të shihte dokumentin.
“Realisht, nuk isha këtu. Dokumenti është në zyrën time dhe nuk arrita ta lexoj. Në komunikim me drejtorin e ISHS-së, më tha se nga ana e tyre rasti është i pastër dhe kështu më dha informacionin. Do të kontrolloj analizat që janë bërë dhe do t’ju informoj”, tha Aliu.
Pas lajmit për vdekjen e të porsalindurit, Inspektorati Shëndetësor Sanitar ka kryer mbikëqyrje të jashtëzakonshme, duke konstatuar se shkaku i vdekjes ishte pneumotoraks masiv dhe edemë cerebrale. Megjithatë, priten rezultatet e obduksionit që do të tregojnë saktësisht shkakun e vdekjes.
Lajme nga vendi
Çdo i dhjeti adoleshent në Maqedoni ka përdorur qetësues si diazepam apo lexilium
Qetësuesit ose sedativët (diazepam, lexilium, valium, helex) që farmacitë nuk duhet t’i japin pa recetë, përdorimi me recetë në një moment të jetës së tyre u raportua nga 9.9 përqind e djemve dhe 12.2 përqind e vajzave në Maqedoni, për një total prej 11 përqind. Përdorimi i qetësuesve pa recetë ishte më i ulët, në 5.7 përqind të djemve dhe 7.5 përqind të vajzave, për një total prej 6.6 përqind, treguan të dhënat e projektit evropian të kërkimit shkollor mbi alkoolin dhe drogat e tjera – ESPAD 2024, i cili u prezantua dje nga Instituti i Shëndetit Publik.
Të dhënat mbi përdorimin e kanabisit tek adoleshentët tregojnë se 5.5 përqind e popullsisë së përgjithshme të anketuar raportuan se kishin përdorur kanabis të paktën një herë në jetën e tyre, 4.3 përqind gjatë vitit të fundit, ndërsa 2.6 përqind raportuan se e kishin përdorur atë muajin e fundit. Të ndara sipas gjinisë, prevalenca e përdorimit gjatë jetës, vitit të kaluar dhe muajit të fundit është më e lartë tek djemtë sesa tek vajzat.
-
Lajme nga vendi2 months agoBilall Kasami : Mega projekti që po bëhet realitet investim prej 70 milionë denarëve Tetova po transformohet
-
Lajme nga vendi2 months agoUniversiteti i Tetovës shpreh ngushëllime për vdekjen e studentes Daorsa Spahija
-
Lajme nga vendi2 months agoDogana konfiskoi 130 kilogramë mariuhanë

