Lajme nga vendi
23 vjet nga marrëveshja për paqe në Maqedoninë e Veriut
Më 5 korrik të vitit 2001, Qeveria e Maqedonis dhe përfaqësuesit e shqiptarëve atje, arrijnë marrëveshjen për paqe.
Me këtë marrëveshje u arrit të ndërpritet konflikti që përfundoi me të ashtuquajturën marrëveshje të Ohrit të nënshkruar më 13 gusht në Ohër të Maqedonisë.
Shkatërrimi i RSFJ-së dhe mëvetësimi i Republikës të Maqedonisë shkaktoi ndryshime të thella politike, shoqërore dhe ekonomike asokohe. Pluralizmi manifestohej me formimin e partive politike të cilat, në vend të atij ideologjik, kishin karakter të fuqishëm etnik.
Si rezultat i këtij tranzicioni, një pjesë e madhe e popullsisë mbetet pa punë, kurse varfëria, korrupsioni, kriminaliteti dhe kriza ekonomike marrin përmasa shumë të mëdha.
Ekonomia e shkatërruar, aferat dhe skandalet politike, korrupsioni dhe marrëdhëniet e keqësuara ndëretnike edhe më shumë e destabilizuan vendin.
Duhet të theksohet fakti se me Kushtetutën e vitit 1991, shqiptarët i humbën të drejtat të cilat, formalisht, i gëzonin me Kushtetutën e vitit 1974. Për këto shkaqe Kushtetuta u miratua pa votat e deputetëve shqiptarë në Parlament.
Periudha e viteve 2000-2001 në Maqedoni, karakterizohet me papunësi të madhe (400.000 persona të aftë për punë janë të papunësuar kurse 80.000 familje marrin ndihma sociale) dhe me procesin e papërfunduar të privatizimit i shoqëruar me procedura për falimentim për shumë ndërmarrje.
Jeta politike karakterizohet me parti një etnike, ndërsa Qeveria udhëhiqej nga parti nacionaliste. Qeverisja ishte e centralizuar, kurse sistemi juridik dhe ligjet nuk ishin të përfunduara (nuk ishin miratuar ligjet e nevojshme, ndërsa ato të miratuarat shpesh ndryshonin dhe gjykatat shumë ngadalë vendosin për lëndët).
Edhe pse në Parlament kishte përfaqësues shqiptarë dhe në koalicionin qeveritar kishte ministra-shqiptarë, në administratë dhe strukturat shtetërore, shqiptarët nuk ishin proporcionalisht të përfaqësuar. Partitë politike të shqiptarëve në RM publikisht vazhdojnë të tregojnë pakënaqësinë nga statusi i tyre në jetën politike dhe publike në vend.
Tensionimi i marrëdhënieve ndëretnike vjen në shprehje gjatë protestave të shqiptarëve me kërkesë për rritjen e të drejtave kolektive ku ndëshkohen dhe konfrontohen me policinë si dhe gjatë protestave të maqedonasve kundër shtimit të të drejtave të shqiptarëve.
Konflikti i armatosur, filloi në rrethinën e fshatit Tanushë të Shkupit, në shkurt të viti 2001. Aktivitetet luftarake zhvilloheshin në rajonin e Kumanovës dhe Lipkovës, atë të Tetovës dhe Shkupit.
Gjatë konfliktit Ushtria Çlirimtare Kombëtare i sulmonte forcat e sigurimit të Republikës së Maqedonisë, mobilizoi një pjesë të popullatës shqiptare për të marrë pjesë në aktivitetet luftarake dhe aktivitete kundër popullatës civile.
Forcat e sigurimit i sulmonin pozitat UÇK-së me armatim të rëndë, përgatitnin prita për anëtarët e UÇK-së, arrestonin qytetarë që dyshohej se ishin anëtarë dhe bashkëpunëtorë të UÇK-së, bënin aktivitete kundër popullsisë civile. Në rajonet e krizës dhe përreth ishin vendosur postblloqe policore.
Shumë njerëz i lëshuan vatrat e tyre në rajonet e krizës dhe si refugjatë ose si të zhvendosur të brendshëm, vendoseshin në vende tjera, brenda dhe jashtë vendit.
Në të dyja anët kishte viktima në njerëz, kurse në rajonet e krizës kishte edhe dëme materiale ndaj shtëpive dhe pronës së popullatës, si dhe shkatërrime të objekteve fetare dhe kulturore-historike.
Bashkësia ndërkombëtare ishte aktive që nga fillimi i konfliktit të armatosur edhe pse pjesëmarrja e saj nuk ishte e barabartë. Në fillim ajo i dënonte aktivitetet e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare dhe i shpalli si terroriste, kurse më vonë kërkonte nga Qeveria dhe Parlamenti që t’i marrin parasysh kërkesat e tyre.
Nën ndikimin e bashkësisë ndërkombëtare formohet edhe qeveria e koalicionit të gjerë e përbërë nga katër partitë më të mëdha, në të cilën përveç VMRO-DPMNE-së dhe PDSH-së hynë edhe LSDM-ja dhe PPD-ja.
Përmes përfaqësuesve të saj të emëruar nga BE dhe SHBA, Bashkësia ndërkombëtare merrte pjesë në formulimin e Marrëveshjes Kornizë dhe e stimulonte nënshkrimin e së njëjtës. Menjëherë pas kësaj, vëzhgojnë dhe stacionohen forca të NATO-së në territorin e Republikës së Maqedonisë.
Përmbajtja e marrëveshjes kornizë për zgjidhjen e situatës politike e të sigurisë në Maqedoni, që të hënën edhe zyrtarisht, në gjuhën angleze e nënshkruan kryetari i Republikës së Maqedonisë, Boris Trajkovski, lideri i VMRO-DPMNE-së dhe kryeministër Lubço Georgievski, liderët e LSDM-së Branko Cërvenkovski, të PPD-së Imer Imeri dhe PDSH-së Arbën Xhaferi. Në dokument, nënshkrime si dëshmitarë zyrtar i vunë edhe lehtësuesit ndërkombëtar në dialog – Fransoa Leotar dhe Xhejms Perdju./rtk
Lajme nga vendi
KSHZ: Dorëzimi i listave të kandidatëve deri më 13 shtator, fushata fillon më 29 shtator
Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve (KSHZ) pasdit në seancën e 128-të i miratoi afatet për të gjithë veprimet për mbajtjen e zgjedhjeve lokale 2025, pasi paraprakisht sot ato kryeparlamentari Afrim Gashi.
Fushata zgjedhore për raundin e parë fillon më 29 shtator në ora 00:00 dhe zgjat deri më 17 tetor deri në ora 24. Për raundin e dytë fushta zgjedhore do të zgjasë deri më 31 tetor deri në ora 24.
Kryetari i KSHZ-së, Boris Kondarko i kumtoi detyrimet sipas Kalendarit të cilët, siç tha, do të publikohen si veprime të posaçme zgjedhore.
Informoi se nga dita e shpalljes së zgjedhjeve, gjegjësisht nga sot, KSHZ do të dorëzojë kërkesë me shkrim deri te Ministria e Punëve të Brendshme për azhurnim të Listës zgjedhore dhe për 48 orë MPB do të duhet të dorëzojë të dhëna. Nga 23 gusht deri 11 shtator deri në ora 00:00 Lista zgjedhore do të vendoset në mbikëqyrje publike në të gjithë sektorët dhe zyrat rajonale të KSHZ-së (të cilët do të punojnë në dy turne) ku qytetarët do të mund t’i kontrollojnë të dhënat e tyre. Lista zgjedhore do të mbyllet më së voni 15 ditë pas përfundimit të mbikëqyrjes publike gjegjësisht 26 shtator.
Deri më 13 shtator deri në ora 24 është afati deri kur do të mund të dorëzohen listat e kandidatëve të pjesëmarrësve në zgjedhje deri te komisionet zgjedhore komunale. Shortin për numrat radhitës të fletëvotimit KSHZ-ja do ta organizojë më së voni deri më 25 shtator. Më së voni deri më 16 tetor, gjegjësisht tre ditë para zgjedhjeve, të gjithë dorëzuesit e listave me kandidatët e konfirmuar kanë të drejtë të dorëzojnë propozime për përfaqësues të autorizuar gjegjësisht vëzhgues në zgjedhje deri te organet zgjedhore – deri te KZK dhe për vëzhgim në ditën e sotimit për këshillat zgjedhor.
Më së voni deri më 27 shtator do të nënshkruhet Kodeksi për zgjedhje korrekte dhe demokratike.
Mediat kanë të drejtë të bëjnë regjistrim më së voni tre ditës nga shpallja e zgjedhjeve, gjegjësisht deri më 12 gusht deri në ora 24. Regjistrimi i mediave mund të bëhet në mejl të posaçm zyrtar të KSHZ-së i publikuar në ueb-faqe ose drejtëpërdrejtë në arkivin e Komisionit Shtetëror të Zgjedhjeve. Më së voni deri më 14 gusht deri në ora 24 mediat duhet t’i dorëzojnë listat e çmimeve.
Rezultatet nga hulumtimi i mendimit publik (sondazhet) mund të publikohet më së voni deri 13 tetor deri në ora 24, ndërsa për raundin e dytë deri më 27 tetor në mesnatë.
Më së voni deri më 18 shtator KSHZ-ja do t’i publikojë në Gazetën Zyrtare përshkrimet e të gjithë vendvotimeve në Republikën e Maqedonisë së Veriut, ndërsa komisionet zgjedhore komunale duhet t’i publikojnë ato nëpër komuna në vende të dukshme më së voni deri më 3 tetor.
Akreditimet për vëzhgues vendor dhe të huaj, organizata joqeveritare dhe institucione qeveritare mund të dorëzohen deri te KSHZ-ja nga sot përfundimisht me 9 tetor, gjegjësisht dhjetë ditë para mbajtjes së zgjedhjeve.
Të sëmurët dhe të pafuqishmit deri më 10 tetor do të munden që me njoftim përmes autorizuesit të paraqiten deri te KZK për votim në kushte shtëpie, ndërsa deri më 14 tetor është afati deri kur duhet të paraqiten personat që janë në paraburgim shtëpiak. Pleqtë, ata nëpër azilet për pleq, në INP dhe në paraburgim shtëpiak do të votojnë një ditë para zgjedhjeve, gjegjësisht më 18 tetor.
Më së voni tre ditë para votimit, KSHZ-ja do ta dorëzojë materialin e besueshëm dhe të pabesueshëm deri te të gjithë 80 komisionet zgjedhore komunale dhe deri te komisioni zgjedhor i Qytetit të Shkupit. Një ditë para zgjedhjeve, komisionet zgjedhore komunale janë të detyruara ta dorëzojnë materialin zgjedhor deri te çdo vendvotim.
Zgjedhjet e fundit lokale në Maqedoninë e Veriut u mbajtën në dy runde në tetor 2021. Rundi i parë u mbajt me 17 tetor dhe rundi i dytë me 31 tetor. Të drejtë votimi kidhin 1.824.864 banorë të RMV-së. Në zgjedhjet e rundit të parë me 17 dhjetor votuan 51,4%, ndërsa në rundin e dytë votuan vetëm 49,65%.
Atëkohë VMRO fitoi 39 komuna, LSDM – 16 komuna, BDI-10, Aleanca për Shqiptarët – 3 komuna, Besa – 2 komuna, GROM – 1 komunë.PLD/DOM – 1 komunë dhe të pavarurit- 3 komuna. (Portalb.mk)
Trafiku në rrugët shtetërore po zhvillohet pa probleme. Intensiteti i trafikut në rrugët jashtë zonave urbane është rritur. Për shkak të pushimeve verore, ka një frekuencë të shtuar të automjeteve, në pikën kufitare Tabanoc koha e pritjes për hyrje në vend është rreth një orë, në pikat e tjera kufitare në anën maqedonase nuk ka vonesa më të gjata për hyrje dhe dalje nga vendi.
Në vetëm një javë, në Aeroportin Ndërkombëtar të Shkupit janë regjistruar dy incidente të ndara ku avionë pasagjerësh janë përplasur me jato zogjsh, duke ngritur shqetësime për sigurinë ajrore.
Rasti i parë – fluturimi i “Wizz Air” drejt Bazelit
Incidenti i parë ndodhi të mërkurën rreth orës 18:00, kur një avion i kompanisë “Wizz Air” i tipit Airbus A320-232, në fluturimin nga Shkupi për në Bazel, u përplas me një jato zogjsh menjëherë pas ngritjes nga pista.
Sipas informacioneve, një zog më i madh ka goditur njërin nga motorët, duke shkaktuar vibrime për shkak të dëmtimit të tehëve. Edhe pse të dy motorët vazhduan të funksionojnë, kapiteni vendosi të kthejë avionin dhe të ulet në mënyrë të sigurt, duke ndjekur protokollet e sigurisë.
Pasagjerët u evakuuan normalisht, pa shpallje emergjente, ndërsa avioni mbeti i bllokuar në tokë për kontroll teknik.
Rasti i dytë – anulimi i ngritjes nga “Austrian Airlines”
Disa ditë më vonë, një tjetër avion i tipit të njëjtë, kësaj radhe i kompanisë “Austrian Airlines”, në fluturimin e mëngjesit për në Vjenë, u përball me një situatë të ngjashme.
Rreth orës 04:30 të mëngjesit, ekuipazhi ndërpreu ngritjen ndërsa avioni ndodhej në pistë, për shkak të pranisë së një jate zogjsh. Pas verifikimeve të nevojshme, fluturimi u vonua me rreth katër orë.
Zogjtë po adaptohen, masat nuk mjaftojnë
Koncesionari i aeroportit, TAV, ka konfirmuar se përdor mjete për frikësimin e zogjve – siç janë topat ajrorë me zë të lartë – por është vërejtur një rritje e numrit të zogjve në zonën e aeroportit, si dhe një adaptim i tyre ndaj këtyre masave.
Sipas Organizatës Ndërkombëtare të Aviacionit Civil (ICAO), 90% e përplasjeve me zogj ndodhin pranë aeroporteve, kryesisht gjatë ngritjes ose uljes. Edhe pse motorët modernë janë ndërtuar për të përballuar goditje nga zogj të vegjël, përplasjet me zogj të mëdhenj ose me jato të tëra mund të shkaktojnë dëme serioze.
Siguria në fokus
Ekspertët theksojnë nevojën për masa shtesë dhe monitorim më të rreptë të faunës përreth zonës ajrore, për të parandaluar incidente të ngjashme në të ardhmen, të cilat, edhe pse nuk kanë rezultuar me pasoja, paraqesin rrezik të drejtpërdrejtë për sigurinë e pasagjerëve dhe ekuipazheve.https://zhurnal.mk/
KSHZ: Dorëzimi i listave të kandidatëve deri më 13 shtator, fushata fillon më 29 shtator
Në pikën kufitare Tabanoc koha e pritjes për hyrje në vend është rreth një orë
Për një javë dy aeroplanë përplasen me tufën e shpendëve
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
Visar Ganiu ua uron Kurban Bajramin: Ju uroj që kjo festë e shenjtë t’ju sjellë paqe në zemër | VIDEO
Aksident tragjik në autostradën Tetovë – Gostivar, humb jetën një grua 33 vjeçare | VIDEO
Shkup, panairi i patundshmërive të Dubait! Citi Casa rikthehet në hapësirat e COWORK21 më 31 maj dhe 1 qershor
-
Lajme nga vendi3 years ago
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
-
Lajme nga vendi3 years ago
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
-
Lajme nga vendi3 years ago
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve