Lajme nga vendi
Maqedonia e Veriut shpenzon 22 euro për banor gjatë vitit, më së shumti për shëndetësi dhe arsim
Për hulumtim dhe zhvillim në vend mesatarisht në vit shpenzohen rreth 22 euro për kokë banori. Më së shumti për kërkime në shëndetësi dhe arsim, ndërsa më pak për mbrojtje dhe energji.
Sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, në vitin 2020 për hulumtim dhe zhvillim në vend janë ndarë gjithsej 2.494.023.000 denarë ose 40.553.219 euro. Prej tyre, pjesa më e madhe – 63,5 për qind janë nga sektori i arsimit të lartë, pasuar nga sektori i biznesit – 25.6 për qind, sektori shtetëror – 9.6 për qind dhe vetëm 1.1 për qind në sektorin privat jofitimprurës.
Shumica e mjeteve financiare për kërkim dhe zhvillim në sektorin e arsimit të lartë ose gjysma janë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH), ndërsa në sektorin e biznesit mbi 80 për qind janë nga fondet e veta. Mbi 98 përqind e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin privat jofitimprurës janë të ardhura nga jashtë.
Pjesa më e madhe e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin e arsimit të lartë ose gjysma janë nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës (MASH), ndërsa në sektorin afarist mbi 80 për qind janë nga fondet personale. Mbi 98 për qind e e mjeteve për hulumtim dhe zhvillim në sektorin privat jofitimprurës janë me të ardhura nga jashtë.
Është interesante, megjithëse vetëm një e katërta e shpenzimeve të përgjithshme për hulumtim dhe zhvillim janë në sektorin afarist, mbi 40 për qind e kërkimit ose 410 nga gjithsej 1.017 projekte kërkimore të përfunduara dhe të papërfunduara në vitin 2020 janë bërë këtu. Për krahasim, në sektorin e arsimit të lartë janë derdhur pothuajse dy të tretat e fondeve të përgjithshme, por janë vetëm 451 projekte, ose rreth 4 për qind më shumë projekte nga sektori i biznesit.
Më shumë para për hulumtim në shëndetësi – mbi 40 për qind, për bujqësi – 2,5 për qind, ndërsa për mbrojtje – 0,25 për qind
Shikuar nga aspekti socio-ekonomik dhe sektori i ekzekutimit, sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, pjesa më e madhe e mjeteve ose 42 për qind shkojnë për sektorin e shëndetësisë.
Për arsimin – 24 për qind, për avancimin e përgjithshëm të njohurive – 7,1 për qind, për prodhimin industrial dhe teknologjinë – 6,9 për qind, për kulturën dhe rekreacionin, religjioni dhe median – 4,1 për qind, për bujqësinë – 2,5 për qind, për sistemet politike dhe sociale, strukturat dhe proceset – 2,49 për qind.
Për mjedisin jetësor janë shpenzuar – 2,2 për qind, për transport, telekomunikacion dhe infrastruktura të tjera – 0,5 për qind, për mbrojtje – 0,25 për qind dhe për energji – 0,23 për qind.
Sektori i biznesit ka bërë më së shumti kërkime në sektorin e shëndetësisë – mbi 70 për qind të mjeteve të përgjithshme, ndërsa të gjitha mjetet nga sektori privat jofitimprurës janë ndarë në fushën e sistemeve, strukturave dhe proceseve politike dhe sociale.
Sektori qeveritar pjesën më të madhe të fondeve ose mbi 55 për qind i ka dedikuar për kërkime në fushën e avancimit të përgjithshëm të njohurive. Shumica e mjeteve për sektorin e arsimit të lartë – 36,5 për qind ishin në fushën e arsimit, ndërsa 31 për qind për shëndetësinë.
Në BE mesatarisht në hulumtimin dhe zhvillim, shtetet shpenzojnë nga 229 euro për kokë banori
Sipas të dhënave të Eurostat-it, planifikimet qeveritare buxhetore për kërkim dhe zhvillim në BE në vitin 2020 arrijnë në 0.77 për qind të BPV-së ose mesatarisht 229.8 euro për kok banori.
Në vitin 2020, planifikimet më të larta kishin Luksemburgu (608 euro për kokë banori), Danimarka (519 euro për person) dhe Gjermania (446.9 euro për kokë banori). Nga ana tjetër, më pak planifikime buxhetore për kërkim dhe zhvillim kanë Rumania (20.5 euro për kokë banori), Bullgaria (20.9 euro) dhe Letonia (41.5 euro për person).
Nga vendet e tjera të rajonit për të cilat Eurostat ka të dhëna, Serbia ka shpenzuar 31 euro për frymë për kërkim dhe zhvillim në vitin 2020, ndërsa në vitin 2021, 32.9 euro, Kroacia ka shpenzuar 96.9 euro në 2020, ndërsa në 2021, 103 euro për frymë për kërkim dhe zhvillimin. Sllovenia ka shpenzuar 116 euro për banor për kërkim dhe zhvillim në vitin 2020 dhe 127 euro në vitin 2021.
Ndarjet e Buxhetit të Qeverisë për hulumtim dhe zhvillimin, sipas metodologjisë së Eurostatit, mbulojnë jo vetëm kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga qeveria të kryera në institucionet qeveritare, por edhe kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga qeveria në tre sektorët e tjerë kombëtarë (ndërmarrjet e biznesit, jofitimprurëse private organizimi, arsimi i lartë), si dhe jashtë vendit. Të dhënat mblidhen nga autoritetet kombëtare duke përdorur të dhëna të mbledhura nga buxhetet publike
Nuk ka të dhëna të tilla për vendin tonë, por në pyetjen e MIA-s se sa shpenzon vendi për hulumtim dhe zhvillim, nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës janë përgjigjur se shpenzimet e përgjithshme në përqindje të BPV-së në vendin tonë në vitin 2020 kanë qenë 0.38 për qind.
Sipas të dhënave të Entit Shtetëror të Statistikave, bruto-prodhimi vendor në vitin 2020 ka qenë 655.931 milionë denarë, që do të thotë se shpenzimet e përgjithshme për hulumtim dhe zhvillim në vitin 2020 ishin 2.492 milionë denarë ose 40,4 milionë euro.
Nëse merren të dhënat e fundit nga Regjistrimi i vitit 2021 se popullsia rezidente në vend është 1.836.713 qytetarë, atëherë llogaritjet tregojnë se vendi shpenzon rreth 22 euro për kokë banori në vit për kërkime dhe zhvillim.
Në BE për hulumtim në industri dhe teknologji shpenzohen 10 për qind, në sektorin e shëndetësisë 7,8 për qind, ndërsa për kërkime në hapësirë – 5,6 për qind
Në vitin 2021, planifikimet e përgjithshme buxhetore të Qeverisë për kërkime dhe zhvillim në BE arrijnë në 109,350 milionë euro ose 0.75 për qind të BPV-së ose 244 euro për kokë banori, që është rritje prej 32.5 për qind krahasuar me vitin 2011 kur ka qenë 184 euro për banorë.
Planifikimet më të larta në 2021 ka në Luksemburg (689 euro për person), e përcjellë nga Danimarka (530 euro për person) dhe Gjermania (470.9 euro për person). Nga ana tjetër, vendet e BE-së me planifikimet më të ulëta buxhetore për kërkim dhe zhvillim për person janë Rumania (19 euro për person), Bullgaria (24.1 euro për person), Letonia (44.6 euro për person) dhe Hungaria (59, 8 euro për person).
Të ndara sipas sektorëve, pjesa më e madhe e planifikimeve buxhetore ose mbi gjysma në vitin 2021 në BE janë për avancimin e përgjithshëm të njohurive, nga të cilat 35.9 për qind janë për kërkimin dhe zhvillimin e financuar nga fondet e përgjithshme universitare dhe 17 për qind për avancimin e përgjithshëm të njohurive të financuara nga burime të tjera përveç fondeve universitare.
Vetëm 10.1 për qind e ndarjeve buxhetore për hulumtim dhe zhvillim janë në fushën e prodhimit industrial dhe teknologjisë, 7.8 për qind në sektorin e shëndetësisë dhe 5.6 për qind për kërkim në hapësirë.
Për hulumtim dhe zhvillim në fushën e energjisë janë rreth 4.7 për qind e mjeteve buxhetore të planifikuara për kërkim dhe shkencë në BE, pastaj 3.8 për qind janë në fushën e mbrojtjes, 3.2 për qind për transport dhe telekomunikacion, 3 për qind për bujqësi, 2.6 për qind për mjedisin, 1,9 për qind për sistemet dhe proceset politike dhe sociologjike, 1,8 për qind për kërkimin në vend, 1.5 për qind për arsimin dhe 1.2 për qind për kulturën, rekreacionin, religjion dhe mediat masive.
Në Universitetin e Evropës Juglindore në Tetovë, sot u mbajt ceremoninë e shënimit të 24-vjetorit të themelimit. Kjo ngjarje solemne mblodhi rektorë të universiteteve publike nga vendi dhe rajoni, përfaqësues të korit diplomatik, komunitetit të biznesit, trupave të akreditimit dhe cilësisë në arsim, si dhe shumë mysafirë të tjerë. Rektori i Universitetit të Evropës Juglindore në Tetovë, Sadudin Ibraimi, në fjalimin e tij theksoi rëndësinë historike të datës së themelimit të Universitetit dhe rolin kyç të universitetit në avancimin e arsimit, inovacionit dhe gjithëpërfshirjes. Ai nënvizoi se zhvillimi i shtatë fakulteteve, përfshirë dy më të rejat atë të Shkencave Teknike dhe atyre Shëndetësore përbën një dëshmi të qartë të dinamizmit dhe vizionit strategjik të institucionit.
Rektori Ibraimi foli edhe për disa prej arritjeve më të rëndësishme të vitit, si lansimi i vitit përgatitor për studentët ndërkombëtarë, iniciativa novatore “AI at SEEU”, si dhe pjesëmarrja aktive e UEJL-së në Aleancën Evropiane “Challenge EU”, ku universiteti vlerësohet si një nga motorët kryesorë të projektit.
“Që nga zanafilla e tij UEJL ka qenë shembull i përfshirjes, diversitetit dhe ekselencës akademike. Sot duke reflektuar mbi rrugëtimin tonë, mund të themi me krenari se universiteti ynë është konsoliduar si një institucion i njohur dhe i respektuar në rajon dhe më gjerë. Këtë e dëshmon rritja e vazhdueshme e numrit të studentëve dhe si rezultat i rritjes së fakulteteve, programeve studimore dhe bursave studimore, që reflektojnë qëndrueshmërinë afatgjate të këtij institucioni. Fuqia jonë akademike qëndron në shtatë fakultetet tona që sot përbëjnë shtyllën intelektuale të Universitetit duke avancuar kërkimin shkencor, inovacionin dhe formimin e profesionistëve që kontribuojnë me vlerë në shoqëri”, tha rektori Ibrahimi.
Në fjalimin e tij, kryetari i Bordit të Universitetit, Klaus Tohterman, përcolli një këndvështrim simbolik për numrin 24, duke e lidhur atë me vazhdimësinë, stabilitetin dhe arritjen, vlerë që, sipas tij, e kanë karakterizuar këtë universitet që nga themelimi. Ai shprehu mirënjohje të veçantë për studentët e doktoraturës, stafin e Universitetit dhe partnerët ndërkombëtarë, të cilët kanë kontribuar në konsolidimin e UEJL-së si një institucion modern, të qëndrueshëm dhe me ndikim të gjerë shoqëror. Në kuadër të përvjetorit, ky universitet promovoi kandidatët e doktoratës, ndërsa stafit me 20 vite dhe 10 vite përvojë pune në Universitet iu ndanë mirënjohje dhe dhurata për kontributin e tyre afatgjatë në zhvillimin e institucionit.
Në përmbyllje, ceremonia u shënua si një moment reflektimi dhe rikthimi te vlerat themelore të universitetit, përfshirja, inovacioni dhe integritetit duke riafirmuar përkushtimin e UEJL-së për të vazhduar misionin e tij në edukimin dhe fuqizimin e gjeneratave të reja. Programi artistik i ceremonisë u pasurua nga performanca e artistes së njohur operistike nga Tetova, Besarta Murtezani, pianisti Shkëlzen Baftiari, si dhe Kori i Tetovës nën udhëheqjen e Jeton Pustina, duke i dhënë aktivitetit një atmosferë të veçantë kulturore. (koha.mk)
Hetuesit po e vazhdojnë punën në rastin e zjarrit katastrofal në disko-klubin “Pulse” në Koçan, ku humbën jetën 63 të rinj, ndërsa mbi 200 persona u plagosën. Edhe pse gjykimi ndaj të dyshuarve kryesorë tashmë ka nisur, hetimet po zgjerojnë fushëveprimin dhe përfshijnë funksionarë të rinj.
Sipas informacioneve të Plusinfo.mk, edhe 11 udhëheqës dhe inspektorë të Drejtorisë së të Hyrave Publike (UJP) dhe të Inspektoratit Shtetëror të Tregut. Ata dyshohen për një sërë veprash penale të lidhura me funksionimin e disko-klubit dhe kontrollin që ata është dashur ta ushtronin. Disa prej tyre tashmë janë arrestuar, ndërsa për shumicën kërkohet masë paraburgimi.
Të dyshuarit ngarkohen për vepra penale si: keqpërdorim i detyrës zyrtare, marrje ryshfeti, dhënie ryshfeti, marrje shpërblimi për ndikim të paligjshëm, falsifikim të dokumenteve dhe zbulim të sekretit zyrtar.(INA)
Juristi Adem Çuçul është propozuar nga Komisioni për Çështje të Zgjedhjeve dhe Emërimeve në Kuvend si kandidat për kryetar të ri të Komisionit Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit (KSHPK). Sipas Komisionit për seleksionimin e kandidatëve, Çuçul ka marrë vlerësimin më të lartë me 96.5 pikë. Ai aktualisht është sekretar i përgjithshëm i KSHPK-së dhe punon në këtë institucion prej 19 vitesh.
Adem Çuçul
Komisioni për seleksionimin e kandidatëve vlerësoi se Çuçul ka përvojë të konsiderueshme në parandalimin e korrupsionit dhe konfliktit të interesit, si dhe ka një vizion të qartë dhe një plan konkret për funksionimin dhe zhvillimin e KSHPK-së.
Nga 13 kandidatët që aplikuan, 10 u seleksionuan për intervista, të cilat nisën të martën.
Në rast se votohet nga Kuvendi, Adem Çuçul pritet të marrë drejtimin e KSHPK-së në vend të Tatjana Dimitrovska, e cila dha dorëheqje pasi u akuzua në rastin “Aditiv”, për shpërdorim të sekretit zyrtar dhe falsifikim kompjuterik.
Sipas aktakuzës, ajo i kishte dhënë informacion të mbrojtur me ligj të akuzuarit në këtë rast.
Shënohet 24 vjetori i themelimit të UEJL-së
Arrestime të reja për tragjedinë në Koçan, në pranga 11 inspektorë
Adem Çuçul propozohet për kryetar të Antikorrupsionit
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
Visar Ganiu ua uron Kurban Bajramin: Ju uroj që kjo festë e shenjtë t’ju sjellë paqe në zemër | VIDEO
Aksident tragjik në autostradën Tetovë – Gostivar, humb jetën një grua 33 vjeçare | VIDEO
Shkup, panairi i patundshmërive të Dubait! Citi Casa rikthehet në hapësirat e COWORK21 më 31 maj dhe 1 qershor
-
Lajme nga vendi4 weeks agoBilall Kasami : Mega projekti që po bëhet realitet investim prej 70 milionë denarëve Tetova po transformohet
-
Lajme nga rajoni2 months agoTirana mirëpret në tetor Forumin e parë të Investimeve BE-Ballkani Perëndimor
-
Lajme nga vendi2 weeks agoUniversiteti i Tetovës shpreh ngushëllime për vdekjen e studentes Daorsa Spahija
You must be logged in to post a comment Login