Connect with us

Lajme nga vendi

Kanceri i qafës së mitrës zë vendin e katërt tek gratë në botë, tek ne sëmuren 150 gra çdo vit

Published

on

Kanceri i qafës së mitrës është kanceri i katërt më i shpeshtë tek femrat, me mbi 600.000 raste të reja në mbarë botën. Në vendin tonë, mesatarisht çdo vit sëmuren 150 gra dhe 20 gra humbin betejën me këtë sëmundje. Vetëm me një qasje gjithëpërfshirëse për parandalimin, shqyrtimin dhe trajtimin mund t’i japë fund kancerit të qafës së mitrës si një problem i shëndetit publik në vetëm disa breza.

Siç sqaron për MIA-n përfaqësuesja speciale e OBSH-së për Maqedoninë e Veriut dhe shefe e Zyrës së OBSH-së në Shkup, Dr. Ane Johansen, shkaktar primar i kancerit të qafës së mitrës është virusi human papilloma (HPV). Bëhet fjalë, siç thotë ai, për një infeksion tepër ngjitës që transmetohet nëpërmjet kontaktit seksual ose kontaktit lëkurë me lëkurë.

“HPV është një virus jashtëzakonisht i zakonshëm – 80 për qind e femrave dhe meshkujve seksualisht aktivë e marrin atë në një moment të jetës së tyre. Infeksioni i vazhdueshëm me një lloj HPV me rrezik të lartë mund të çojë në ndryshime anormale në qelizat e qafës së mitrës. Këto ndryshime quhen lezione parakanceroze. Nëse nuk shërohen ose hiqen, ato mund të zhvillohen në kancer. Zakonisht duhen vite që këto lezione të zhvillohen në kancer të qafës së mitrës”, thotë Dr. Johansen.

Siç thekson ajo, faktorët e rrezikut përfshijnë moshën e shtatzënisë së parë, tre ose më shumë shtatzëni të plota, pirjen e duhanit, dobësimin e sistemit imunitar, infeksionin HIV ose praninë e infeksioneve të tjera seksualisht të transmetueshme.

Simptomat e kancerit të qafës së mitrës në fazën e hershme përfshijnë gjakderdhje të parregullt midis cikleve menstruale ose pas menopauzës, rritje të sekrecioneve vaginale me erë të keqe, gjakderdhje vaginale pas marrëdhënies seksuale, dhimbje legeni ose dhimbje gjatë marrëdhënies seksuale.

Advertisement

Simptomat e kancerit të avancuar të qafës së mitrës përfshijnë dhimbje të vazhdueshme në shpinë, këmbë ose legen, humbje peshe, lodhje, humbje oreksi, sekrecion me erë të pakëndshme dhe dhimbje vaginale si dhe ënjtje të këmbës ose të dy gjymtyrëve të poshtme.

Karcinomi i qafës së mitrës zhvillohet më shpesh tek gratë e moshës 20 deri në 45 vjeç.

Përfaqësuesja Speciale i OBSH-së për Maqedoninë e Veriut thotë se kanceri i qafës së mitrës është një nga llojet më të zakonshme të kancerit që prek gratë, me rreth 69,000 raste dhe 30,000 vdekje të regjistruara çdo vit në Rajonin Evropian të OBSH-së.

Ajo shton se sëmundja ka më shumë shanse të zhvillohet tek gratë e moshës 20 deri në 45 vjeç dhe incidenca është më e lartë në vendet që nuk kanë programe efektive të organizuara të depistimit të kancerit të qafës së mitrës.

Sipas të dhënave të Institutit të Shëndetit Publik të Republika e Maqedonisë së Veriut, gjatë vitit 2021, në vend janë regjistruar 179 raste të reja me kancer të qafës së mitrës, gjegjësisht 5,5 për qind të totalit të rasteve të regjistruara me kancer në vend, ndërsa incidenca është 19,34/100,000 femra.

Advertisement

Sipas ndarjes së dhjetë lokalizimeve primare më të shpeshta të kancerit tek gratë në vendin tonë për vitin 2021, kanceri i qafës së mitrës është në vendin e gjashtë dhe kanceri i gjirit në vendin e parë.

Në vitin 2020, kishte rreth 604,000 raste të kancerit të qafës së mitrës dhe 342,000 vdekje për shkak të tij në mbarë botën.

Nga Ministria e Shëndetësisë, për MIA-n informojnë se në vendin tonë mesatarisht çdo vit nga kanceri i qafës së mitrës sëmuren 150 gra, ndërsa 20 gra e humbin betejën me këtë sëmundje.

Në kuadër të muajit të ndërgjegjësimit për kancerin e qafës së mitrës, mesazhet kryesore që u përcollën janë informimi dhe edukimi i detyrueshëm i grave për kancerin e qafës së mitrës, ekzaminimi depistues dhe vaksinimi me dy doza të vaksinës HPV.

“Mesazhet janë të qarta – informohuni. Mësoni faktet rreth kancerit të qafës së mitrës dhe papillomavirusit njerëzor (HPV) që e shkakton atë. Ndihmoni të edukoni edhe gratë e tjera në jetën tuaj. Bëni një analizë depistimi. Depistimi i kancerit të qafës së mitrës zakonisht fillon në moshën 30 vjeç dhe përsëritet periodikisht. Vaksinohuni. Vaksina e HPV-së jepet në dy doza që duhet të fillojnë kur vajza është nga 9 deri në 14 vjeç. Në Maqedoninë e Veriut vetëm vajzat mbi moshën 12 vjeçare vaksinohen me vaksinën kundër HPV-së, duke i dhënë dy doza të vaksinës, me një interval prej gjashtë muajsh”, citon për MIA-n Dr. Johansen.

Advertisement

Përfaqësuesja speciale e OBSH-së për Maqedoninë e Veriut siguron se kur diagnostikohet, kanceri i qafës së mitrës është një nga format më të suksesshme të kancerit të shërueshme, nëse zbulohet herët dhe menaxhohet në mënyrë efektive. Karcinomi i diagnostikuar në fazat e vona mund të trajtohet gjithashtu me trajtimin e duhur dhe kujdesin paliativ.

Përveç parandalimit përmes vaksinimit HPV, lezionet prekanceroze mund të zbulohen lehtësisht përmes depistimit përpara se të shndërrohen në karcinom.

Vaksina HPV është pothuajse 100 për qind efektive në parandalimin e shumicës së infeksioneve HPV që mund të rezultojnë në kushte prekanceroze dhe kanceroze.

“Kur zbulohen, lezionet prekanceroze mund të trajtohen dhe kanceri mund të shmanget. Programet e depistimit mund të zbulojnë gjithashtu kancerin në një fazë të hershme kur mjekimi ka më shumë potencial për shërim. Futja më gjerësisht e vaksinës HPV, e kombinuar me kontrollin e organizuar për kancerin e qafës së mitrës, ka potencialin të shpëtojë shumë jetë, veçanërisht në mesin e grave më të reja”, shton Dr. Johansen.

Siç shpjegon ajo, trajtimet kryesore për kancerin e qafës së mitrës janë kirurgjia, radioterapia dhe kimioterapia, të cilat mund të çojnë në probleme shëndetësore afatgjata, përfshirë infertilitetin.

Advertisement

Doktor Johansen thekson se programet e organizuara të depistimit mundësojnë zbulimin e lezioneve prekanceroze, të cilat nëse trajtohen në mënyrë korrekte mund të parandalojnë zhvillimin e kancerit invaziv.

Ministria e Shëndetësisë organizon depistim për zbulimin e hershëm dhe fushata ndërgjegjësimi

Ministria e Shëndetësisë, për MIA-n bën të ditur se janë duke organizuar depistim për zbulimin e hershëm të kancerit të qafës së mitrës. Për caktimin e ekzaminimit parandalues ​​për zbulimin e hershëm të kancerit të qafës së mitrës, siç citon Ministria, është në dispozicion ueb platforma “https://skrining.zdravstvo.gov.mk/”.

Citohet se për vitin aktual 2023 vazhdon kontrolli i organizuar për femrat e moshës 21 deri në 59 vjeç që nuk kanë bërë Pap test në tre vitet e fundit. Vizita mjekësore për gratë e kësaj moshe, si pjesë e depistimit, është falas.

“Ministria e Shëndetësisë është e fokusuar në përmirësimin e shëndetit të grave dhe për këtë qëllim po realizohet një fushatë e vazhdueshme për promovimin dhe ndërgjegjësimin për këtë sëmundje, me qëllim zbulimin e hershëm, i cili mund të shpëtojë jetë. Për këtë qëllim kryhet depistimi për zbulimin e hershëm të kancerit të qafës së mitrës, me vizita mjekësore falas dhe Pap test pranë gjinekologut të familjes për gratë e moshës 21 deri në 59 vjeçare, të cilat nuk kanë bërë një ekzaminim të tillë në tre vitet e fundit”, bëjnë të ditur nga Ministria.

Advertisement

Ata bëjnë të ditur se me një kontroll të organizuar vitin e kaluar janë mbuluar femrat e moshës 36 deri në 45 vjeç, të cilat nuk kishin bërë Pap test në tre vitet e fundit.

“Ueb platforma screening.mk lidhet drejtpërdrejt me sistemin “Termini im” dhe gjinekologu familjar menjëherë merr informacion për pacientët e regjistruar dhe i informon ata se në cilën datë dhe orë është caktuar vizita mjekësore. Sipas orarit të parashikuar në planin për Pap testin, gjinekologu i familjes i informon femrat duke i informuar për datën dhe orën e saktë se kur duhet bërë Pap testi. Po ashtu, mjekët obstetër-gjinekologë mund t’i regjistrojnë pacientët e kësaj moshe dhe t’i thërrasin sipas planit dhe orarit”, citojnë për MIA-n nga Ministria.

Siç sqarojnë ata, nga prilli i vitit 2022 deri në fund të vitit të kaluar, gjithsej 17.204 pacientë kanë përdorur platformën e internetit, nga të cilët 12.194 pacientë kanë kryer Pap test.

Ndryshe, në buxhetin për vitin 2023 janë paraparë 23.570.000 denarë për Programin për zbulimin e hershëm të sëmundjeve malinje.

Advertisement
Advertisement

Lajme nga vendi

Karvani ekonomik i Durmishit zbarkon në Strugë; Punë, grante dhe shanse për çdo strugan

Published

on

Karvani ekonomik i ministrit të Ekonomisë dhe Punës, Besar Durmishi, ndaloi këtë të shtunë në Strugë, ku bashkë me drejtorin e Agjencisë për Punësim, Selatin Beluli, prezantuan masat e Planit Operativ për Punësim 2025.

Në takimin me struganët, ministri Durmishi theksoi se ky plan është një angazhim i qartë institucional, i mbështetur me 40 milionë euro buxhet, që synon ndërtimin e një tregu pune më të hapur, më gjithëpërfshirës dhe më të ndershëm për të gjithë.

“Ky plan është për ju; për të rinjtë që kërkojnë shansin e parë, për gratë që duan të fuqizohen ekonomikisht dhe për secilin që kërkon mundësi reale për përparim në vendin tonë”, theksoi ministri Durmishi.

Ai u zotua se çdo euro e këtij plani do të kthehet në mundësi konkrete për qytetarët, përmes masave të reja për vetëpunësim, praktikë, subvencione për bizneset dhe mbështetje për grupet më të rrezikuara nga papunësia.

Struga ishte ndalesa e radhës në kuadër të karvanit informues që po zhvillohet në gjithë vendin me qëllim të informimit të drejtpërdrejtë të qytetarëve mbi masat dhe mundësitë që ofron Plani Operativ për Punësim.

Advertisement
Continue Reading

Lajme nga vendi

Sulejmani: Rikthehet dinjiteti për Ansamblin e Këngëve dhe Valleve Popullore, 38 artistë me vendime të përhershme pune

Published

on

Pas vitesh neglizhencë, pa kontrata të rregullta dhe pa mbështetje institucionale, Ansambli i Këngëve dhe Valleve Popullore më në fund po merr trajtimin që i takon. Kështu ka bërë të ditur zëvendësministri i Kulturës, Sedat Sulejmani, i cili njoftoi për një hap të rëndësishëm drejt rivendosjes së dinjitetit të artistëve shqiptarë. “Që nga dita e parë e marrjes së detyrës, kemi punuar me përkushtim për ta zgjidhur këtë padrejtësi. Sot ndihem krenar që një nga zotimet më të rëndësishme për kulturën shqiptare po bëhet realitet”, u shpreh Sulejmani.

Sipas tij, aktualisht 38 artistë të Ansamblit janë të punësuar me vendim të përhershëm, përkatësisht: b9 instrumentistë të orkestrës, 8 këngëtarë, 21 valltarë.

Përveç administratës së rregulluar më parë, ky vendim shënon një kthesë të madhe në trajtimin institucional të artistëve të Ansamblit.

Zëvendësministri Sulejmani theksoi se puna nuk ndalet këtu, pasi prioritet mbetet zgjidhja e statusit për 4 valltarë dhe një defator, të cilët ende nuk janë të përfshirë në vendimet e përhershme, por për të cilët do të bëhet “e pamundura” që shumë shpejt të jenë të barabartë me kolegët e tyre. “Kjo është puna që flet vetë. Kjo është kultura që mbështesim me zemër. Ansambli do të jetë burim krenarie për shqiptarët, kudo që ndodhen”, përfundoi njoftimin Sulejmani.

Continue Reading

Lajme nga vendi

Arrestohet polici nga Gostivari, dyshohet se ka vjedhur 25,000 € dhe ar në vlerë të 50,000 € nga Stacioni Policor

Published

on

Nga Ministria e Punëve të Brendshme njoftojnë se gjatë ditës së djeshme është arrestuar një zyrtar policor nga Gostivari, pasi i njëjti dyshohet se ka vjedhur ar dhe para që ishin sekuestruar gjatë bastisjeve të Policisë. Nga MPB thonë se është arrestuar edhe një person, i cili dyshohet se e ka blerë arin.

“Më 03.07.2025, në orën 17:50, zyrtarët policorë nga SPB Gostivar kanë arrestuar zyrtarin policor D.S. (51) nga Gostivari, për shkak të dyshimeve të bazuara se ka kryer vepër penale sipas nenit 353 dhe 354 – “keqpërdorim i pozitës dhe autorizimit zyrtar” nga Kodi Penal. Ai nga dollapi në Stacionin e Policisë, ku ruheshin gjësendet e marra nga bastisjet, në të cilat kishte marrë pjesë si i punësuar në krim-teknikë në SP Gostivar, ka vjedhur rreth 25.000 euro dhe stoli ari në vlerë prej rreth 50.000 euro. Kontrolli në objektin e Stacionit Policor të Gostivarit u krye nga një prokuror publik nga Prokuroria Themelore Publike Gostivar, në prani të ekipit hetimor dhe udhëheqësisë së SPB Gostivar. Po ashtu, në orën 20:30 në rrugën “18 Nëntori” në Gostivar, zyrtarët policorë nga SPB Gostivar arrestuan I.Sh. (32) nga Gostivari, për shkak të dyshimeve se ka kryer veprën penale “fshehje”, përkatësisht se ka blerë stolitë e arit të vjedhura”, thonë nga MPB.

Continue Reading

Më të lexuarat