Lajme nga vendi
Kanceri i qafës së mitrës zë vendin e katërt tek gratë në botë, tek ne sëmuren 150 gra çdo vit
Kanceri i qafës së mitrës është kanceri i katërt më i shpeshtë tek femrat, me mbi 600.000 raste të reja në mbarë botën. Në vendin tonë, mesatarisht çdo vit sëmuren 150 gra dhe 20 gra humbin betejën me këtë sëmundje. Vetëm me një qasje gjithëpërfshirëse për parandalimin, shqyrtimin dhe trajtimin mund t’i japë fund kancerit të qafës së mitrës si një problem i shëndetit publik në vetëm disa breza.
Siç sqaron për MIA-n përfaqësuesja speciale e OBSH-së për Maqedoninë e Veriut dhe shefe e Zyrës së OBSH-së në Shkup, Dr. Ane Johansen, shkaktar primar i kancerit të qafës së mitrës është virusi human papilloma (HPV). Bëhet fjalë, siç thotë ai, për një infeksion tepër ngjitës që transmetohet nëpërmjet kontaktit seksual ose kontaktit lëkurë me lëkurë.
“HPV është një virus jashtëzakonisht i zakonshëm – 80 për qind e femrave dhe meshkujve seksualisht aktivë e marrin atë në një moment të jetës së tyre. Infeksioni i vazhdueshëm me një lloj HPV me rrezik të lartë mund të çojë në ndryshime anormale në qelizat e qafës së mitrës. Këto ndryshime quhen lezione parakanceroze. Nëse nuk shërohen ose hiqen, ato mund të zhvillohen në kancer. Zakonisht duhen vite që këto lezione të zhvillohen në kancer të qafës së mitrës”, thotë Dr. Johansen.
Siç thekson ajo, faktorët e rrezikut përfshijnë moshën e shtatzënisë së parë, tre ose më shumë shtatzëni të plota, pirjen e duhanit, dobësimin e sistemit imunitar, infeksionin HIV ose praninë e infeksioneve të tjera seksualisht të transmetueshme.
Simptomat e kancerit të qafës së mitrës në fazën e hershme përfshijnë gjakderdhje të parregullt midis cikleve menstruale ose pas menopauzës, rritje të sekrecioneve vaginale me erë të keqe, gjakderdhje vaginale pas marrëdhënies seksuale, dhimbje legeni ose dhimbje gjatë marrëdhënies seksuale.
Simptomat e kancerit të avancuar të qafës së mitrës përfshijnë dhimbje të vazhdueshme në shpinë, këmbë ose legen, humbje peshe, lodhje, humbje oreksi, sekrecion me erë të pakëndshme dhe dhimbje vaginale si dhe ënjtje të këmbës ose të dy gjymtyrëve të poshtme.
Karcinomi i qafës së mitrës zhvillohet më shpesh tek gratë e moshës 20 deri në 45 vjeç.
Përfaqësuesja Speciale i OBSH-së për Maqedoninë e Veriut thotë se kanceri i qafës së mitrës është një nga llojet më të zakonshme të kancerit që prek gratë, me rreth 69,000 raste dhe 30,000 vdekje të regjistruara çdo vit në Rajonin Evropian të OBSH-së.
Ajo shton se sëmundja ka më shumë shanse të zhvillohet tek gratë e moshës 20 deri në 45 vjeç dhe incidenca është më e lartë në vendet që nuk kanë programe efektive të organizuara të depistimit të kancerit të qafës së mitrës.
Sipas të dhënave të Institutit të Shëndetit Publik të Republika e Maqedonisë së Veriut, gjatë vitit 2021, në vend janë regjistruar 179 raste të reja me kancer të qafës së mitrës, gjegjësisht 5,5 për qind të totalit të rasteve të regjistruara me kancer në vend, ndërsa incidenca është 19,34/100,000 femra.
Sipas ndarjes së dhjetë lokalizimeve primare më të shpeshta të kancerit tek gratë në vendin tonë për vitin 2021, kanceri i qafës së mitrës është në vendin e gjashtë dhe kanceri i gjirit në vendin e parë.
Në vitin 2020, kishte rreth 604,000 raste të kancerit të qafës së mitrës dhe 342,000 vdekje për shkak të tij në mbarë botën.
Nga Ministria e Shëndetësisë, për MIA-n informojnë se në vendin tonë mesatarisht çdo vit nga kanceri i qafës së mitrës sëmuren 150 gra, ndërsa 20 gra e humbin betejën me këtë sëmundje.
Në kuadër të muajit të ndërgjegjësimit për kancerin e qafës së mitrës, mesazhet kryesore që u përcollën janë informimi dhe edukimi i detyrueshëm i grave për kancerin e qafës së mitrës, ekzaminimi depistues dhe vaksinimi me dy doza të vaksinës HPV.
“Mesazhet janë të qarta – informohuni. Mësoni faktet rreth kancerit të qafës së mitrës dhe papillomavirusit njerëzor (HPV) që e shkakton atë. Ndihmoni të edukoni edhe gratë e tjera në jetën tuaj. Bëni një analizë depistimi. Depistimi i kancerit të qafës së mitrës zakonisht fillon në moshën 30 vjeç dhe përsëritet periodikisht. Vaksinohuni. Vaksina e HPV-së jepet në dy doza që duhet të fillojnë kur vajza është nga 9 deri në 14 vjeç. Në Maqedoninë e Veriut vetëm vajzat mbi moshën 12 vjeçare vaksinohen me vaksinën kundër HPV-së, duke i dhënë dy doza të vaksinës, me një interval prej gjashtë muajsh”, citon për MIA-n Dr. Johansen.
Përfaqësuesja speciale e OBSH-së për Maqedoninë e Veriut siguron se kur diagnostikohet, kanceri i qafës së mitrës është një nga format më të suksesshme të kancerit të shërueshme, nëse zbulohet herët dhe menaxhohet në mënyrë efektive. Karcinomi i diagnostikuar në fazat e vona mund të trajtohet gjithashtu me trajtimin e duhur dhe kujdesin paliativ.
Përveç parandalimit përmes vaksinimit HPV, lezionet prekanceroze mund të zbulohen lehtësisht përmes depistimit përpara se të shndërrohen në karcinom.
Vaksina HPV është pothuajse 100 për qind efektive në parandalimin e shumicës së infeksioneve HPV që mund të rezultojnë në kushte prekanceroze dhe kanceroze.
“Kur zbulohen, lezionet prekanceroze mund të trajtohen dhe kanceri mund të shmanget. Programet e depistimit mund të zbulojnë gjithashtu kancerin në një fazë të hershme kur mjekimi ka më shumë potencial për shërim. Futja më gjerësisht e vaksinës HPV, e kombinuar me kontrollin e organizuar për kancerin e qafës së mitrës, ka potencialin të shpëtojë shumë jetë, veçanërisht në mesin e grave më të reja”, shton Dr. Johansen.
Siç shpjegon ajo, trajtimet kryesore për kancerin e qafës së mitrës janë kirurgjia, radioterapia dhe kimioterapia, të cilat mund të çojnë në probleme shëndetësore afatgjata, përfshirë infertilitetin.
Doktor Johansen thekson se programet e organizuara të depistimit mundësojnë zbulimin e lezioneve prekanceroze, të cilat nëse trajtohen në mënyrë korrekte mund të parandalojnë zhvillimin e kancerit invaziv.
Ministria e Shëndetësisë organizon depistim për zbulimin e hershëm dhe fushata ndërgjegjësimi
Ministria e Shëndetësisë, për MIA-n bën të ditur se janë duke organizuar depistim për zbulimin e hershëm të kancerit të qafës së mitrës. Për caktimin e ekzaminimit parandalues për zbulimin e hershëm të kancerit të qafës së mitrës, siç citon Ministria, është në dispozicion ueb platforma “https://skrining.zdravstvo.gov.mk/”.
Citohet se për vitin aktual 2023 vazhdon kontrolli i organizuar për femrat e moshës 21 deri në 59 vjeç që nuk kanë bërë Pap test në tre vitet e fundit. Vizita mjekësore për gratë e kësaj moshe, si pjesë e depistimit, është falas.
“Ministria e Shëndetësisë është e fokusuar në përmirësimin e shëndetit të grave dhe për këtë qëllim po realizohet një fushatë e vazhdueshme për promovimin dhe ndërgjegjësimin për këtë sëmundje, me qëllim zbulimin e hershëm, i cili mund të shpëtojë jetë. Për këtë qëllim kryhet depistimi për zbulimin e hershëm të kancerit të qafës së mitrës, me vizita mjekësore falas dhe Pap test pranë gjinekologut të familjes për gratë e moshës 21 deri në 59 vjeçare, të cilat nuk kanë bërë një ekzaminim të tillë në tre vitet e fundit”, bëjnë të ditur nga Ministria.
Ata bëjnë të ditur se me një kontroll të organizuar vitin e kaluar janë mbuluar femrat e moshës 36 deri në 45 vjeç, të cilat nuk kishin bërë Pap test në tre vitet e fundit.
“Ueb platforma screening.mk lidhet drejtpërdrejt me sistemin “Termini im” dhe gjinekologu familjar menjëherë merr informacion për pacientët e regjistruar dhe i informon ata se në cilën datë dhe orë është caktuar vizita mjekësore. Sipas orarit të parashikuar në planin për Pap testin, gjinekologu i familjes i informon femrat duke i informuar për datën dhe orën e saktë se kur duhet bërë Pap testi. Po ashtu, mjekët obstetër-gjinekologë mund t’i regjistrojnë pacientët e kësaj moshe dhe t’i thërrasin sipas planit dhe orarit”, citojnë për MIA-n nga Ministria.
Siç sqarojnë ata, nga prilli i vitit 2022 deri në fund të vitit të kaluar, gjithsej 17.204 pacientë kanë përdorur platformën e internetit, nga të cilët 12.194 pacientë kanë kryer Pap test.
Ndryshe, në buxhetin për vitin 2023 janë paraparë 23.570.000 denarë për Programin për zbulimin e hershëm të sëmundjeve malinje.
Lajme nga vendi
Bilall Kasami : Mega projekti që po bëhet realitet investim prej 70 milionë denarëve Tetova po transformohet
Lajme nga vendi
Menduh Thaçi: A ju kam thënë se Ali Ahmeti nuk e bëri kurrë shtetësinë e shqiptarëve kushtetuese
A ju kam thënë?
Ali Ahmeti nuk e bëri kurrë shtetësinë e shqiptarëve kushtetuese – prandaj humbja e tij është vetëm kthimi në pikën zero i një mashtrimi politik.
Menduh Thaçi
A ju kujtohet ajo fjalia ime e shtatorit për Ali Ahmetin: “Kur nukfrikësohet më askush nga lufta dhe flamuri yt, ti je vetëm një kujtim politik që ende nuk është zëvendësuar.”
Tani më thoni: a nuk ndodhi pikërisht kjo?
A ju kam thënë?
Nuk është as hakmarrje, as krekosje, as krenari kur njeriu kujton se çfarë ka paralajmëruar dhe kur çdo gjë ndodh ashtusiç është thënë. Është vetëm dhembje për një rrugë të humbur.
Kjo është një letër publike që nuk synon të festojë humbjen e askujt.Është një dëshmi për atë që kam thënë,për atë që kam parë dhe për atë, së cilës kamrefuzuar t’i bashkohem.
Kur refuzova të hyj në zgjedhjet e fundit, më quajtën ‘i dorëzuar’. Më quajtën ‘plak politik’. Më quajtën ‘i parëndësishëm’. Por, unë nuk isha asnjë nga këto. Isha njeriu që e njihte shtratin e kësaj përmbytjeje. Dhe sot, mbi ujërat që lanë gurët e vjetër, unë po ju flas edhe një herë.
Kam thënë se Ali Ahmeti nuk ka ndërtuar një sistem kushtetues për shqiptarët. Ka ndërtuar një sistem premtimesh politike që varen nga vullneti i maqedonasve. Ka bërë marrëveshje që nuk shkruhen në ligj.Ka jetuar mbi një pushtet që nuk është i garantuar në Kushtetutë.
Dhe kështu, sa herë që maqedonasit ndryshojnë mendje, shqiptarët kthehen në pikën zero. Kjo është ajo që ndodhi.Dhe kjo është ajo që ndodh gjithmonë kur të drejtat nuk janë të normuara me Kushtetutë, por të deleguara si favore politike – grupore apo personale.
Është e thjeshtë: VMRO fitoi. Por nuk fitoi vetëm. Fitoi me ndihmën e shqiptarëve të ndarë. Fitoi me ndihmën e një Albin Kurti që nuk e kuptoi kurrë Maqedoninëe Veriut. Ose ndoshta e kuptoi, por kishte prioritet tjetër.
Mickoski e poshtëroi Ali Ahmetin në Kërçovë, në shtëpinë e tij. E rrëzoi Taravarin në Gostivar. E mundi Zijadinin në Dibër dhe në Strugë. E mundi gjithandej.
Por pastaj bëri diçka më të rëndë: e përçmoi Albin Kurtin dhe e përdori për të marrë votën shqiptare e për ta braktisur më pas. I tregoi se Kosova nuk i duhet. Shqipëria nuk i duhet. Atij i duhen vetëm shqiptarët që e ndihmojnë të bëhet zot i shtetit.
Pa organizim politik, nuk ka popull – ka vetëm mëhalla, katunde dhe shehre (qytete).
Dhe kjo nuk ndodh rastësisht. Ndodh sepse nuk ka më organizim politik shqiptar. Ka vetëm mëhalla e feude. Ka vetëm grupe nepotiste që kërkojnë hisen e tyre, jo të drejtën e përbashkët. Dhe aty ku ka feude, nuk ka më barazi. Ka thërrime, ka troshka.
Mickoski dhe maqedonasit nuk e duan një shtet multietnik. Ata duan një shoqëri multietnike, ku shqiptarët janë komunitet, jo shtetformues.
Dhe sa herë që shqiptarët i nënshtrohen këtij modeli, e bëjnë veten më pak se ç’kanë qenë.
Në vitin 2001 u keqpërdorën aspiratat historike të shqiptarëve.Atëherë politika shqiptare ishte Partia Demokratike Shqiptare (PDSH). Luftën e bënë shqiptarët dhe Kosova – politikën e bëri PDSH. Sot nuk ka as luftë, as politikë.Ka spektatorë që çojnë flamuj në protesta dhe presin që t’u vijë ftesa për koalicion.
Riorganizimi politik është i vetmi shpëtim
Nuk ka më asnjë rrugë tjetër përveç riorganizimit politik shqiptar – një organizim që e vendos barazinë në Kushtetutë, që e shkruan të drejtën, jo vetëm e premton atë, që e ndan pushtetin jo si favor dhe nder, por si detyrim ligjor dhe kushtetues.
Shqiptarët nuk duhet të kërkojnë më vend në qeveri. Duhet të kërkojnë vend në Kushtetutë. Sepse kur të drejtat nuk janë të shkruara, ato mbeten vetëm nënshkrime që fshihen sa herë t’u teket maqedonasve.
Dhe bashkësia ndërkombëtare nuk ka më luksin të heshtë.Në këtë rrugë, nuk jemi vetëm ne që kemi faj. Edhe ajo nuk ka artikuluar kurrë një rrëfim të barabartë për Maqedoninëe Veriut. Ka toleruar një sistem ku një palë sundon dhe pala tjetër duhet të jetë e kënaqur që ekziston.
Është e qartë: VMRO dhe maqedonasit nuk e duan Evropën. Sepse e dinë se hyrja në BE do të kërkonte përfshirjen e pakicës bullgare në Kushtetutë. Dhe kjo e përmbys identitetin që ata pretendojnë. Prandaj zgjedhin Serbinë. Zgjedhin nacionalizmin. Zgjedhin izolimin. Zgjedhin që shqiptarët të mbeten dekor.
Kurse e vërteta është kjo: vetëm rruga drejt Brukselit e mban gjallë Maqedoninëe Veriut. Dhe vetëm shqiptarët janë garantuesit e kësaj rruge. Sepse vetëm shqiptarët besojnë në vlerat e civilizimit perëndimor dhe në shtetin multietnik. Sepse vetëm shqiptarët e kuptojnë se pa të drejta të shkruara nuk ka barazi reale.
Bashkësia ndërkombëtare e di shumë mirë se Maqedoniae Veriut është zonë tampon – për Shqipërinë, Serbinë, Bullgarinë, Greqinë dhe tani edhe Kosovën. Dhe çdo përçarje brenda saj ndodh përmes shqiptarëve.
Tani që gjithçka ndodhi siç ishte paralajmëruar, kjo letër nuk është më thirrje – është dokument. Nëse ende ka dikush që nuk e kupton çfarë ndodhi me Ali Ahmetin dhe me shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, le ta lexojë edhe një herë këtë tekst – dhe le tëpyesë veten:
Kush është i radhës që do ta harrojë veten duke heshtur për të tjerët?
Lajme nga vendi
Edhe në raundin e dytë të zgjedhjeve policia do të përdorë dronë për të ndjekur sigurinë
Drejtori i Byrosë së Sigurisë Publike, Aleksandar Janev, u takua dje me udhëheqjen e të gjitha qyteteve ku do të mbahet raundi i dytë i zgjedhjeve lokale.
Në takim u shqyrtua situata e sigurisë në terren, sfidat dhe aktivitetet që policia po ndërmerr në pritje të ditës së zgjedhjeve.
Drejtori Janev theksoi se detyrimi i policisë është i qartë, të sigurojë një proces zgjedhor paqësor, të sigurt dhe demokratik, duke marrë të gjitha masat e nevojshme në mënyrë që qytetarët të mund të ushtrojnë lirisht të drejtën e tyre demokratike për të votuar, pa presion, frikë apo kërcënime.
Në të njëjtën kohë, u theksua se nuk ka dhe nuk do të ketë tolerancë për asnjë veprim të paligjshëm, dhe çdo përpjekje për të prishur procesin zgjedhor do të sanksionohet me një reagim të shpejtë, profesional dhe vendimtar të policisë.
LIGA E PARË: BARAYIME NË GOSTIVAR DHE GJORÇE
Bilall Kasami : Mega projekti që po bëhet realitet investim prej 70 milionë denarëve Tetova po transformohet
Menduh Thaçi: A ju kam thënë se Ali Ahmeti nuk e bëri kurrë shtetësinë e shqiptarëve kushtetuese
Zyra e Avokatit të Popullit në Tetovë sot do të jetë e hapur
Nesër në Maqedoni do të shpallet gjendje krize në energjetikë, nga 1 shtatori hyjnë në fuqi masat për kursim
Kovaçevski paralajmëroi drejtor të ri të Drejtorisë për Zbatimin e Sanksioneve
Visar Ganiu ua uron Kurban Bajramin: Ju uroj që kjo festë e shenjtë t’ju sjellë paqe në zemër | VIDEO
Aksident tragjik në autostradën Tetovë – Gostivar, humb jetën një grua 33 vjeçare | VIDEO
