Lajme nga vendi
ANALIZË: Po shtrëngohet “rripi” i kredive, kamata tejkaloi vlerën 5%, kredi më të shtrenjta për kompanitë!
Padyshim kreditë u bënë shumë më të shtrenjta. Nëse viti 2022 nisi me një kamatë prej 4,3%, në këtë vit të ri bankar kamata në totalin e kredive arriti në 5%, ndërsa kreditë e miratuara rishtazi kanë kamatë edhe më të lartë. Kamatat e larta kanë ndikuar tashmë në kreditimin, duke u ngadalësuar në tremujorin e parë të këtij viti. Tek qytetarët pjesa më e madhe e borxhit ndaj bankave është si rezultat i kredive konsumatore dhe atyre të banesave, shkruan analiza javore ekonomike e Portalb.mk.
Qytetarët dhe kompanitë me vigjilencë të shtuar për borxhin kreditor!
Viti bankar 2023 nisi me rritje të kamatave për kreditë – përqindje që ishin të pranishme disa vite më parë. Kamata e totalit të kredive në muajin shkurt arriti në 5%, ndërsa për kreditë e reja 5,2%. Ndryshe nga viti i kaluar, këto kamata janë dukshëm më të larta.

Rritja e kamatave ka ndikuar tashmë në kreditimin. Në fund të tremujorit të parë bankar të këtij viti, totali i kredive në nivel mujor u rrit vetëm për 0,7%, ndërsa në nivel vjetor për 6,6%, përqindje që janë më të ulëta që nga fillimi i vitit 2022. Këto të dhëna tregojnë se si kompanitë ashtu edhe qytetarët janë të përmbajtur në ekspozimin ndaj kredive të reja. Konkretisht, në fund të muajit mars, në bazë mujore, borxhi kreditor i kompanive është rritur për vetëm 0,5%, kurse i qytetarëve për 0,8%.

Konkretisht, në fund të tremujorit të parë ekonomik, në bazë të kredive, sektori i korporatave bankave u kishte pothuajse 3,3 miliardë euro borxh, ndërsa amvisëritë 3,5 miliardë euro . Një pjesë e bankierëve konfirmojnë se rritja e kamatave të kredive ndikon në kërkesën, ndërsa që nga fillimi i këtij viti hezitimi për të marrë kredi të reja është më i theksuar tek kompanitë për shkak të rritjes së ndjeshme të kamatave, por edhe për shkak të mjedisit të pasigurt ekonomik.
“Në muajin shkurt, përqindja e kamatës për kreditë e miratuara rishtazi për sektorin e korporatave shënoi rritje mujore prej 0.03% dhe është 5,22%” , njoftojnë nga BPM-ja.
Më të shtrenjta janë edhe kreditë e reja të dhëna për qytetarët.
“Në shkurt, përqindja mesatare e kamatës për kreditë e reja të miratuara për amvisëritë ishte 5,18% dhe shënoi një rritje mujore prej 0,37 pikë përqindjeje”, thonë nga Banka Kombëtare.
Tek qytetarët pjesa më e madhe e borxhit ndaj bankave është si rezultat i kredive konsumatore dhe atyre të banesave. Në muajin mars, në nivel mujor, te kreditë për banesa është shënuar përqindje e rritjes prej 0,8%, që është më e ulëta që nga fillimi i vitit 2022, dhe që tregon për një ngadalësim të kërkesës për kredi për banesa.
Në bazë të kredive konsumatore, qytetarët kanë 1,8 miliardë euro borxh, borxhi për kredi për banesa arrin në 1,2 miliardë euro, borxhi i kredive përmes kartelave kreditore në fund të muajit mars ishte pak më shumë se 164 milionë euro.

Banka Popullore e rriti disa herë kamatën bazë, si masë për të frenuar dhe amortizuar inflacionin, prandaj edhe bankat i rritën kamatat. Politika e shtrënguar monetare është reflektuar në ngadalësimin e kreditimit, gjë që nga ana tjetër reflektohet edhe në rritjen ekonomike. Në fund të muajit mars, gjithsej kërkesat e dyshimta dhe të kontestuara (kreditë jofunksionale) arritën në 142 milionë euro, që është një rritje krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar kur ishin në nivelin 134,5 milionë euro.
Ndërkohë që po rriten kamatat e kredive, në rritje janë edhe kamatat e kursimeve. Në fund të muajit shkurt, kamata e totalit të depozitave pas një periudhe më të gjatë kohore arriti në 1%, ndërsa për depozitat e reja 1,71%.
Lajme nga vendi
PDSH njofton për aktivitetet e riorganizimit të partisë
Dega e Tetovës e Partisë Demokratike Shqiptare njofton se është caktuar mbajtja e Kuvendit Zgjedhor të Degës më 13 dhjetor, ditën e shtunë, në ora 11:30. Kjo është bërë e ditur gjatë një pres konference me gazetarë në selinë e partisë në Tetovës.
“Gjatë periudhës së fundit, Dega e Tetovës ka zhvilluar një proces të rëndësishëm konsolidimi të brendshëm, i cili ka përfshirë hapjen e degës ndaj prurjeve të reja, verifikimin e anëtarësisë aktuale dhe rritjen e transparencës së brendshme. Ky proces ka krijuar bazën e nevojshme për zhvillimin e një kuvendi të rregullt, përfaqësues dhe plotësisht në përputhje me statutin e Partisë Demokratike Shqiptare. Kuvendi Zgjedhor i 13 dhjetorit përbën një moment të rëndësishëm për Degën e Tetovës, ku do të zgjidhen organet e reja drejtuese: Kryetari i Degës dhe Kryesia e Degës, të cilat do të kenë përgjegjësinë të udhëheqin punën e degës me efikasitet dhe vizion të qartë”, deklaroi Fatmire Isaki, anëtare e këshillit koordinues për riorganizim.
Më tej nga Partia Demokratike Shqiptare thonë se procesi i forcimit të degës nuk përfundon me këtë kuvend. “Ai do të vazhdojë përmes bashkëpunimit të rregullt me anëtarësinë aktuale, pranimit të anëtarësimeve të reja, zgjerimit të përfshirjes së grave dhe të rinjve, forcimit të kapaciteteve organizatave dhe intensifikimit të komunikimit me qytetarët e Tetovës, me qëllim sigurimin e një funksionimi transparent, efikas dhe të përgjegjshëm të degës. Në vijim, dëshirojmë të nënvizojmë se procesi i konsolidimit dhe riorganizimit të strukturave të partisë nuk kufizohet vetëm në Degën e Tetovës”, tha Fatmire Isaku nga PDSH-ja.
Sipas saj, ky është një proces i planifikuar dhe i koordinuar, i cili do të vazhdoje edhe në degët tjera te Partisë Demokratike Shqiptare, me qëllim forcimin e funksionimit të tyre, rritjen e efikasitetit organizativ dhe garantimin e një përfaqësimi sa më të drejtë, transparent dhe funksional ne mbarë strukturën e partisë.
Lajme nga vendi
‘Qyteti i Sigurt’ i pasigurt: Të dhënat personale në rrezik, njoftimet shkojnë edhe te njerëzit e gabuar
Qytetarët në Maqedoninë e Veriut po përballen me njoftime të pasakta nga sistemi ‘Qytet i Sigurt’ (Safe City). Gabimet në numrat e telefonit dhe adresat elektronike bëjnë që dënimet të dërgohen te njerëzit e gabuar. Kjo e rrit rrezikun për keqpërdorim të të dhënave personale dhe i ekspozon qytetarët ndaj abuzimeve të mundshme, shkruan Portalb.mk.
Që në fillim të dhjetorit, në Shkup hyri në fazën e testimit sistemi i kamerave ‘Qytet i Sigurt’ i cili detekton shkeljet në trafik dhe qytetarët marrin menjëherë njoftimet për shkeljet dhe dënimet ( të cilat do fillojnë të aplikohen nga janari 2026) përmes sms porosive dhe adresave elektronike (e-mail).
Shkelje në trafik apo shkelje e të dhënave personale
Këto njoftime hapën një dilemë të madhe për shkak se njoftimet shkonin edhe në numra dhe e-maile të gabuara, për çka qytetarët filluan të shqetësohen për të dhënat e tyre personale.
Në këto njoftime figurojnë të dhënat personale si: Emri, mbiemri, numri amë, numri i letërnjoftimit, adresa, numri i telefonit dhe emaili.
‘Javën e kaluar mora sms porosi nga Ministria e Brendshme për shkelje në trafik, kur e hapa gjithçka ishte në rregull deri sa e pash se e-maili ishte gabim, kjo më shqetësoi sepse të gjithë të dhënat e mia personale ishin dërguar në adresë elektronike të tjetër kujt. Unë nuk e di nga e kanë nxjerrë atë e-mail, shumë mirë më kujtohet se kur e kam regjistruar veturën ua kam dhënë e-mailin tim personal, dhe për këtë kam vërtetim në e-mail”, tha një qytetar.
Raste të ngjashme u kanë ndodhur shumë qytetarëve.
“Mua më erdhi njoftimi edhe në email edhe përmes mesazhit në telefon, të dy adresat i kisha në rregull, por kam dëgjuar nga miqtë se atyre ua kanë gabuar, që mendoj se është shkelje e privatësisë sepse aty ka shumë të dhëna personale”, tha një qytetare.
Përse është e rrezikshme kjo?
Dançe Danilovska Bajdevska, drejtoreshë programi në Fondacionin Metamorfozis thotë se gabimet në njoftimet nga sistemi Qyteti i Sigurt, siç janë numrat e telefonit ose adresat e email-it të futura gabimisht, përbëjnë rrezik serioz për mbrojtjen e të dhënave personale.
Ajo thotë se dërgimi i gjobave dhe informacionit të ndjeshëm (numri amë, data e lindjes, adresa e banimit, etj) në adresat e gabuara i ekspozon qytetarët ndaj mundësisë së keqpërdorimit, duke përfshirë qasjen e paautorizuar dhe mashtrim të mundshëm.
“Kjo gjithashtu përfaqëson shkelje të besimit në institucionet që menaxhojnë sistemin. Është urgjentisht e nevojshme të përmirësohen kontrollet dhe procedurat e sigurisë për të parandaluar lëshime të tilla dhe për të siguruar mbrojtje adekuate të të dhënave të të gjithë qytetarëve”, tha Danilovska Bajdevska.
Sipas saj, gjatë periudhës së testimit, kur gjobat nuk përpunohen, por shërbejnë si paralajmërime, të dhënat personale (numri amë, adresa e banimit, data e lindjes, etj.) duhet të fshihen për të shmangur keqpërdorimin e mundshëm.
“Edhe më shqetësuese është se pamë raste kur funksionarë publikë ndanë publikisht në rrjetet sociale raportet e marra për shkeljet në komunikacion, me qëllim të tregojnë trajtim të barabartë nga sistemi për të gjithë qytetarët. Por publikimi i të dhënave personale tregon nivel të ulët të vetëdijes për mbrojtjen personale në hapësirën digjitale”, përfundoi Danilovska Bajdevska.
Paralajmërime për azhurnimin e të dhënave
Avokati Vullnet Zenki përmes një njoftimi apeloi që kushdo që e shet apo ia tjetërson veturën dikujt tjetër, duhet patjetër të insistojë që transferi i pronësisë të bëhet menjëherë dhe vetura të kalojë në emrin e blerësit.
“Për shkak të sistemit Safe City dhe radarëve të vendosur nëpër vend , të gjitha gjobat automatike (shpejtësi, parkim, kamera rruge, etj.) do të vijnë në emrin e personit në të cilin figuron vetura, pavarësisht se kush e drejton realisht. Nëse vetura ende është në emrin tuaj, ju mbani përgjegjësinë ligjore dhe financiare. Zgjidhja: Pas shitjes, kërkoni që transferi i pronësisë të kryhet menjëherë në MPB, për të shmangur çdo problem”, tha Zenki.
Heshtje në MPB
Ministria e Punëve të Brendshme nuk u përgjigj në pyetjet gazetareske të Portalb.mk se pse lejojnë shkelje të tilla që njoftimet të shkojnë në adresa të gabuara dhe nëse kanë plan për ta zgjidhur këtë.
Ankesë në Kushtetuese dhe padi kundër MPB-së
Një grup qytetarësh paraqitën padi gjithëpërfshirëse në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë së Veriut, duke kërkuar vlerësim të kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së të ashtuquajturit sistem “Qytet i Sigurt” i zbatuar nga Ministria e Brendshme (MPB). Paralelisht me padinë, janë ngritur kallëzime penale në Prokurorinë Themelore Publike dhe në Prokurorinë për Ndjekjen e Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit kundër ministrit të Brendshëm Pançe Toshkovski dhe zyrtarëve aktualisht të panjohur.
Sipas ankuesve, sistemi i ri për sanksionimin e shkeljeve të trafikut – i cili parashikon dërgimin e urdhra.
Kamerat “Qytet i Sigurt” të instaluara në udhëkryqet e Shkupit regjistrojnë automatikisht shkeljet e trafikut duke filluar nga 1 dhjetori. Periudha provuese do të zgjasë deri në Vitin e Ri, ndërsa gjobat e para duhet të mbërrijnë më 1 janar.
Synimi është që deri në vitin 2030 të zvogëlohet dhe të përgjysmohet numri i aksidenteve në trafik.
Zbatimi i projektit “Qyteti i sigurt”, i cili në fazën e parë, përveç në Shkup, do të zbatohet edhe në Tetovë dhe Kumanovë.
Lajme nga vendi
VLEN: Të vendosur për ta çmontuar kulturën e pandëshkueshmërisë
Me rastin e Ditës Ndërkombëtare Kundër Korrupsionit, VLEN kujton se kjo nuk është një ditë formale për deklarata boshe, por një alarm i fortë për një sëmundje që ka gërryer themelet e shtetit për vite me radhë.
Korrupsioni nuk është thjesht shkelje ligjore, është tradhti ndaj qytetarëve, vjedhje e së ardhmes dhe shkatërrim i besimit publik. Ai nuk luftohet me fjalë, as me dokumente për sy e faqe. Luftohet me vendime të guximshme, me njerëz të pastër dhe me refuzim të kompromisit me të keqen, dhe këtë po e bëjmë.
Shteti nuk pastrohet me deklarata, por me karakter. Institucionet nuk ndërtohen me propagandë, por me integritet. Dhe drejtësia nuk është luks, është detyrim. VLEN është e vendosur ta çmontojë kulturën e pandëshkueshmërisë dhe të ndërtojë një shtet ku pushteti nuk është privilegj por përgjegjësi.
Në këtë betejë, indiferenca është bashkëpunim me korrupsionin. Heshtja është mbështetje për padrejtësinë. Sot nuk mjafton ta dënojmë korrupsionin, duhet ta shkulim nga rrënjët.
VLEN mbetet e palëkundur: zero tolerancë ndaj korrupsionit, zero kompromis me krimin, zero frikë nga e vërteta.
-
Lajme nga vendi1 month agoBilall Kasami : Mega projekti që po bëhet realitet investim prej 70 milionë denarëve Tetova po transformohet
-
Lajme nga vendi1 month agoUniversiteti i Tetovës shpreh ngushëllime për vdekjen e studentes Daorsa Spahija
-
Lajme nga bota2 months agoShpërthim vdekjeprurës në një fabrikë të eksplozivëve në SHBA

